مدیریت نظام سلامت و سزارین انتخابی در ایران: یک مطالعه کیفی

آمار سزارین انتخابی در اغلب کشورهای دنیا از جمله در ایران به طور چشمگیری در حال افزایش است و افزایش بی رویه ی آن به معضلی برای مسئولان سلامت بخش های بهداشت و درمان تبدیل شده است. از آنجایی که هنور نه تنها مطالعات منتشر شده ای که بهبود پیامدها را برای مادر و یا نوزاد را به روش سزارین انتخابی گزارش نماید وجود ندارد، بلکه نشان داده شده است که نسبت به زایمان به شیوه واژینال با پیامدهای ناگوار بیشتری همراه است. از سوی دیگر با تغییر سیاست های جمعیتی از تحدید موالید به سوی تشویق موالید، سزارین های تکراری که عمده دلیل سزارین های انتخابی محسوب می شوند با خطرات و پیامدهای بیشتری همراه خواهند بود. از این رو با توجه به هزینه هایی که به صورت های مختلف به نظام سلامت تحمیل می گردد، امری خیراخلاقی تلقی می شود. با وجود برنامه های ترویجی متعددی که اداره سلامت مادران وزارت بهداشت در سال های گذشته تاکنون به منظور کاهش سزارین طراحی و اجرا نموده است، هنوز راهکار مناسبی که بتوان از آن برای کاهش میزان سزارین انتخابی بهره گرفت مورد بحث است. از این رو هدف مطالعه حاضر بررسی چالش ها و راهکارهای مرتبط با حوزه مدیریت نظام سلامت از دیدگاه صاحب نظران برای کاهش میزان سزارین بوده است که به شیوه کیفی طراحی گردید. یازده مصاحبه عمیق فردی مبتنی بر هدف بر اساس راهنمای مصاحبه با ماما، متخصص زنان و متخصص جامعه شناسی در حوزه های مختلف شغلی انجام شد. جهت افزایش صحت و استحکام داده ها قابلیت پذیرش، قابلیت اعتماد، قابلیت تایید و قابلیت انتقال داده ها مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل داده های کیفی منجر به تولید چهار مفهوم «استانداردسازی»، «آموزش»، «اصلاح و وضع قوانین و مقررات» و «نظارت بر عملکرد» گردید. هرگونه کاهش در میزان آمار سزارین ضمن این که به هماهنگی های بین بخشی نیاز مند است، وابسته به مداخله جدی مجموعه مدیریتی نظام سلامت است.