بررسی تغییر در انتشار CO2 و خصوصیات فیزیکوشیمیایی کمپوست کود گاوی، باگاس نیشکر و خاک اره در حضور و عدم حضور کرم خاکی Eisenia foetida

امروزه دفع مواد زائد جامد کشاورزی و صنعتی از جمله خاک اره و باگاس نیشکر به طور عمده از طریق رها سازی در طبیعت و یا سوزاندن آنها انجام می گیرد، که بطور مستقیم و یا غیر مستقیم باعث انتشارگازهای گلخانه ایاز جملهدی اکسید کربن می شود. لذا کاربرد روش های بیولوژیکی بازیافت که منطبق با طبیعت می باشند قابل توصیه است. این تحقیق به منظور بررسی تغییر در انتشار CO2 و خصوصیات فیزیکوشیمیایی کمپوست کود گاوی، باگاس نیشکر و خاک اره در حضور و عدم حضور کرم خاکی به مرحله اجرا در آمد. این آزمایش بصورت فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی با دو فاکتور تیمار بستر در شش سطح و زمان در پنج سطح و در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت، که تیمارهای آن عبارت بودند از کود گاوی، کود گاوی+ باگاس نیشکر، کود گاوی+ خاک اره، کود گاوی + کرم خاکی، کود گاوی+ باگاس نیشکر+ کرم خاکی و کود گاوی+ خاک اره+ کرم خاکی. مقدار 150 گرم از هر تیمار به ظروف پلاستیکی یک لیتری (با قطر دهانه 12 سانتی متر و ارتفاع 10 سانتی متر) منتقل و جهت تعیین مقادیر انتشار CO2 و اندازه گیری برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی در روزهای صفر، 15، 30، 45، 75 و90، از بستر فعالیت کرم و بستر بدون کرمنمونه هایی برداشته شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بعد از افزودن کرم به تیمارها بیشترین انتشار CO2 مربوط به روز پانزدهم بود (به ترتیب 8/6، 11/2و 23/8 میکرو گرم CO2بر گرم در ساعت). نتایج تجزیه آماری نشان داد که ورمی کمپوست تولید شده پس از 90 روز از نظر نیتروژن (بترتیب 1/81، 1/47 و 1/53%)، فسفر (بترتیب 0/50، 0/39 و 0/6%) و پتاسیم (بترتیب 1/13، 1/15 و 0/83%) وpH (بترتیب 8، 7/2 و 8/1%) اختلاف معنی دار(p=0.05) با کمپوست نداشت. بر این اساس تولید ورمی کمپوست از باگاس نیشکر و خاک اره در اختلاط با کود گاوی توسط کرم خاکی Eisenia foetida امکانپذیر است. لذا نظر به اثرات مفید تر ورمی کمپوست بر رشد گیاهان و با توجه به اینکه امروزه تولید CO2 می تواند عامل محدود کننده ای برای برخی فعالیت های اقتصادی و یا تولیدی باشد، ورمی کمپوست سازی به عنوان یک روش منطبق با طبیعت قابل توصیه می باشد.