ریزازدیادی بلوط ایرانی با کشت قطعات راسی شاخه های در حال رشد بهاره

بلوط ایرانی فراوان ترین گونه درختی در جنگل های زاگرس می باشد که تکثیر غیرجنسی آن از طریق قلمه تاکنون انجام نشده است. موفقیت در تکثیر غیرجنسی، موجب تسریع کارهای اصلاحی می گردد. به این منظور سرشاخه های در حال رشد بهاره دارا و فاقد جوانه راسی بلوط ایرانی در محیط کشت های مختلف نیم MS و WPM در محیط درون شیشه ای، کشت داده شدند. به منظور سترون کردن ریزنمونه ها، چهار نوع ماده سترون کننده شامل اتانول، کلریدجیوه، هیپوکلریت سدیم و هیپوکلریت پتاسیم به همراه توئین در غلظت های مختلف مورد آزمون قرار گرفت و رتبه آلودگی، ترشحات فنلی و قهوه ای شدن ریزنمونه ها ثبت شد. تاثیر تیمارهای مختلف اسید اسکوربیک، اسید استیک، PVP، زغال فعال و تاریکی بر میزان ترشحات فنلی و قهوه ای شدن ریزنمونه ها، مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین نرخ پرآوری و پینه زایی ریزنمونه ها با استفاده از غلظت های مختلف دو هورمون NAA و BAP بررسی شد. در پایان، توان ریشه دهی ریزنمونه ها با چهار ترکیب هورمونی اکسین (شاهد، 0/4 میلی گرم در لیتر NAA، 0/4 میلی گرم در لیتر IBA و مخلوط NAA و IBA به میزان 0/1 و 0/3 میلی گرم در لیتر) و سه غلظت هورمون سیتوکنین (0، 0/4 و 1 میلی گرم در لیتر) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بهترین شرایط جهت استقرار و پرآوری ریزنمونه های در حال رشد بهاره بلوط ایرانی، سترون کردن ریزنمونه ها با کلریدجیوه 0/1% و انتقال به محیط کشت WPM به همراه 0/5 میلی گرم در لیتر PVP یا زغال فعال می باشد. افزایش غلظت BAP و NAA بهترتیب تا یک و 0/1 میلی گرم در لیتر تاثیر معنی داری بر نرخ پرآوری ریزنمونه ها نداشت. هیچ یک از تیمارهای ریشه دهی منجر به تشکیل ریشه در ریزنمونه ها نشد.