شناسایی زون های ریزشی در چاه با استفاده از ظرفیت تبادل کاتیونی در میدان گازی گنبدلی، کپه داغ شرقی، شمال شرق ایران

برای تداوم عملیات حفاری در چاه های نفت و گاز، شناسایی بخش های ریزشی در بعضی طبقات حفاری شده حائز اهمیت است. ریزش دیوار چاه و یا تورم آن، افزون بر توقف عملیات حفاری، می تواند به بروز مشکلات مکانیکی متنوعی منجر شود. از مهمترین عوامل موثر در این فرایند فراوانی رس و رخساره های رسی در توالی رسوبی میادین نفت و گاز است. برای آگاهی از میزان و نوع رس، روش های مختلفی، از جمله محاسبه ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC)، وجود دارد. برخی کانی ها نظیر اسمکتیت و ورمیکولیت، ضمن آنکه از خاصیت تورم بالایی برخوردارند، دارای ظرفیت بالای تبادل کاتیونی می باشند. مطالعه حاضر روی سازند شوریجه (کرتاسه آغازین) در میدان گازی گنبدلی صورت گرفته است. ابتدا مقدار CEC برای 20 نمونه مغزه به روش آزمایشی باور (Bower) مورد سنجش قرار گرفت. در ادامه به کمک تخمین گر شبکه عصبی مصنوعی، لاگ های پتروفیزیکی و نتایج آزمایشگاهی، مدل مناسبی برای تخمین این پارامتر در طول چاه به دست آمد. سپس با استفاده از مقادیر ظرفیت تبادل کاتیونی بدست آمده و لاگ قطرسنجی ارتباط بین ریزش چاه با CEC مورد بررسی قرار گرفت. مطالعه ی حاضر نشان داد که بیش از 75 درصد نقاطی که CEC بالاتر از 70 دارند در چاه1، و بیش از 74 درصد این نقاط در چاه2، ریزش داشته است. در نتیجه پس از انجام عملیات حفاری و با کمک این پارامتر می توان برای تشخیص و پیش گیری ریزش زون های رسی چاه استفاده نمود.