مناقشات ایران و کمپانی هندشرقی انگلیس بر سر عواید گمرکی بندرعباس در عصر صفوی

شاه عباس اول، که در اندیشه اخراج پرتغالی ها از خلیج فارس بود، در صدد برآمد تا آنها را با یاری نیروی دریایی کمپانی هند شرقی، از این منطقه بیرون براند. در سال 1024ق./1615م. وی با کمپانی هند شرقی انگلیس قراردادی در 20 ماده بست و امتیازات فراوانی به آنان اعطاء کرد. پس از شکست پرتغالی ها، شاه عباس امتیازات دیگری به کمپانی هند شرقی داد، از آن جمله واگذاری نصف عواید گمرکی بندرعباس، اما بعدها، مساله پرداخت کامل نصف عواید گمرکی بندرعباس به کمپانی تا اواخر دوره صفویان همچنان یکی از موارد مهم اختلاف میان حکومت ایران و کمپانی هند شرقی انگلیس باقی ماند. اعزام سفیران متعدد از انگلستان به دربار صفوی نیز مساله را به طور کامل حل نکرد، هر چند که بهره وری کمپانی از این امتیاز در تمام دوره حکومت صفوی یکسان نبود.