بررسی ساختار و صفحه آرایی صفحات افتتاح نسخ قرآن مجید از قرن پنجم تا دوازدهم هجری

پیشرفت و تکامل هنرهای کتاب آرایی مرهون جایگاه والای کتاب آسمانی قرآن و اعتبار آن نزد مسلمانان است. پس از ورود اسلام به ایران، کتابت و تزیین صفحات قرآن اهمیت ویژه ای یافت و غنی ترین تزیینات و تناسبات در فتح باب قرآن ها ظاهر شد. صفحه آرایی یکی از هنرهای وابسته و شاخص کتاب آرایی و قرآن نگاری است که میان عناصر صفحه روابط متناسبی برقرار می کند. در این پژوهش اصول صفحه آرایی صفحات افتتاح قرآن ها در طول هشت سده بررسی شد تا نفایس هنر اسلامی بهتر شناسایی شود. نتایج پژوهش نشان داد ریشه های مشترکی در تقسیمات، نسبت ها و ترکیب بندی صفحات افتتاح قرآن های این ادوار وجود دارد که انتقال دستاوردها و سنت های صفحه آرایی را تایید می کند. اوراق افتتاح قرآن ها در پیروی از نسبت های طلایی و موزون، تقسیمات و چیدمان منطقی عناصر و بهره گیری از امکانات نوشتار و فضای خالی در سامان دهی صفحه شاخص بوده اند و بر اساس الگویی هندسی طراحی شده اند. این مقاله به روش توصیفی_تحلیلی صورت پذیرفته و اطلاعات لازم از منابع کتابخانه ای و مشاهده آثار جمع آوری شده است.