روایت تصویری در قرآن

از بررسی اجمالی سوره های قرآن چنین بر می آید آیات زیادی بر پیامبر اسلام نازل گردیده که دارای ساختاری روایی - تصویری اند؛ به عبارت دیگر ویژگی های تصویری و تجسمی آیه ها، هم تراز جنبه های دیگرزبانی با تصویرسازی، ذهن خواننده را برای دریافت پیام آیات آماده می سازند. تصویر حرکت ابرها، ظهور روشنایی، پایان تاریکی، لرزش زمین، گریختن مردمان، شکافتن آسمان، خروج محتویات از زمین، حرکت کشتی ها بر روی دریا، اسبان در حال حرکت، فروپاشی کوه ها، شکافته شدن قبرها، رهاسازی کودک شیرخوار، درهم پیچیدن خورشید، جرقه ی سم اسبان و انبوهی ازتصاویر دیگر که در متن آیات سوره های قرآن مجید قابل مشاهده اند، همگی حاکی از به کارگیری ظرفیت های فراوان شیوه ی تصویری- روایی برای زمینه سازی جهت تشریح دقیق تر وقایع و رویدادها یی است که برای انسان سرنوشت سازند. در پژوهش پیش رو سوره هایی از قرآن بررسی گردیده که در آیات ابتدایی سوره از شیوه ی روایی- تصویری بهره برده اند و سایر «سور» کتاب مقدس مورد نظر نبوده است. روش تحقیق، مبتنی بر شیوه ی تطبیقی بوده و با بررسی ویژگی های ساختاری آیات مورد نظر با مبانی و اصول هنرهای تصویری (سینما) و هنرهای تجسمی (عکاسی، گرافیک، نقاشی و…) نشان می دهد کارکردهای تصویرگرایانه آیه های مذکور ازدقت، مناسبت، جذابیت و هدف گذاری های کم نظیری برخوردارند، اما هیچ گاه پرداخت تکنیکی به غایت تبدیل نگشته و صرفا در راستای بیان مفاهیم والایی از قبیل: قیامت، تقواپیشگی و خداترسی به کار رفته است. پیشینه پژوهش های انجام شده مرتبط نشان می دهد که غالب تحقیق های انجام گرفته معطوف به ویژگی های تصویری قرآن در ارتباط با کتابت، تذهیب و نگارگری بوده و از این میان، اثری از سید قطب قابل تامل می باشد. منابع ترجمه و تفسیری مورد استفاده از دانشمندان و عالمان برجسته ای همچون؛ مرحوم علامه طباطبایی (تفسیر المیزان) ، آیت الله مکارم شیرازی (تفسیر نمونه) ، آیت الله جوادی آملی (تفسیر موضوعی) ، آقای بهاءالدین خرمشاهی و آقای عزت الله فولادوند (ترجمه قرآن) بوده است.