کاربرد مدل اعتقاد بهداشتی در ارتقاء آگاهی، نگرش و عملکرد مراجعین طرح غربالگری دیابت: یک کارآزمایی آموزشی

دیابت نوعی بیماری مزمن است که می تواند باعث عوارض جدی در سیستم گردش خون، سیستم عصبی، کلیه ها، چشم ها و پاها شود و با درصد بالای ناتوانی و مرگ و میر همراه است. با توجه به عوارض و هزینه های اجتماعی و اقتصادی فراوان بیماری، غربالگری بیماری در سطح مراکز ارائه خدمات بهداشتی انجام می گیرد. این مطالعه با هدف بررسی کارآیی مدل اعتقاد بهداشتی در ارتقاء آگاهی، نگرش و عملکرد مراجعین طرح غربالگری دیابت در شهرستان سیرجان در سال 1392 انجام شد.
این مطالعه به روش کارآزمایی آموزشی انجام شد. جمعیت مورد مطالعه، 80 نفر از افراد بالای 30 سال مراجعه کننده جهت غربالگری دیابت تحت پوشش مراکز بهداشتی درمانی شهرستان سیرجان بودند، که به طور تصادفی به دو گروه مداخله (40 نفر) و کنترل (40 نفر) تقسیم شدند. مداخله آموزشی طی دو جلسه 60 دقیقه ای انجام شد. اطلاعات از طریق تکمیل پرسشنامه (حاوی 64 سئوال) طی مصاحبه مستقیم قبل از مداخله آموزشی و سه ماه بعد از آن، جمع آوری گردید. داده ها با استفاده از آزمون مجذور کای، آزمون دقیق فیشر، t مستقل و t زوجی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
پس از مداخله، نمرات آگاهی در هر دو گروه مداخله و شاهد افزایش یافت. این یافته به علت اجرای برنامه های آموزشی معمول در آن مراکز بود. اما افزایش معنی داری در نگرش و عملکرد فقط در گروه مداخله مشاهده گردید. همچنین، منافع درک شده، موانع درک شده و راهنما برای عمل نیز پس از مداخله در گروه مداخله در مقایسه با گروه شاهد افزایش یافت (001/0p<). اما در گروه شاهد افزایشی نداشته و اختلاف معنی داری مشاهده نگردید.
مدل اعتقاد بهداشتی در آموزش افراد بالای 30 سال مراجعه کننده برای غربالگری دیابت موثر بود. بنابراین پیشنهاد می گردد در کنار روش های آموزش سنتی از مدل اعتقاد بهداشتی استفاده گردد.