بررسی تجمع زیستی جیوه در پرندگان آبزی و غیرآبزی در استان اصفهان

جیوه یکی از فلزات سنگین سمی و پایدار در محیط است که از طرق مختلف وارد بدن زیست مندان می شود. تجمع جیوه در بدن پرندگان آثار سوء متعددی هم چون سمیت نفرونی، آسیب به کلیه داشته و در نهایت می تواند به مرگ پرنده منجر شود. در مطالعه حاضر تجمع زیستی جیوه در 40 نمونه پرنده متعلق به سه راسته آبچکیک شکلان، گنجشک سانان و کبوترسانان در سه اندام کلیه، کبد و پردم در سه منطقه از استان اصفهان بررسی شد. میانگین مقادیر جیوه بر حسب ppb در پر دم، کبد و کلیه در پرندگان آبزی به ترتیب 4290، 3056 و 2704 و در اندام های مشابه در پرندگان غیرآبزی 770، 816 و 519 به دست آمد که این مقادیر در سطح 5 درصد به صورت معنی دار در پرندگان آبزی بیش تر بود. در پرندگان آبزی، پردم با میانگین جیوه ppb 4290بیش ترین و در بین پرندگان غیرآبزی، کبد با میانگین ppb 816/64 بیش ترین مقادیر را نشان دادند. اعضای راسته آبچلیک شکلان به طور معنی دار (0/0001>p) بیش ترین مقادیر جیوه را در سه اندام مورد بررسی نشان دادند. دو خانواده پرستوهای دریایی و کاکائیان تجمع جیوه بیش تری در مقایسه با سایر خانواده ها ثبت کردند. نتایج به دست آمده در پرندگان آبزی می تواند نشان دهنده ورود جیوه به زاینده رود از منابع مختلف باشد. بنابراین پایش و مدیریت فلزات سنگین در آب زاینده رود ضروری به نظر می رسد.