ارزیابی اثر هلالی های آبگیر بر عملکرد پوشش سطح خاک با استفاده از روش تحلیل عملکرد چشم انداز

هلالی های آبگیر از روش های ذخیره نزولات آسمانی است که در مناطق خشک و نیمه خشک برای اصلاح و احیای مراتع استفاده می شود. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر هلالی های آبگیر بر برخی شاخص های ساختاری و عملکردی مراتع نارون خاش در استان سیستان و بلوچستان انجام شد. بدین منظور منطقه تحت تاثیر هلالی و منطقه شاهد انتخاب و در هر منطقه تعداد 5 ترانسکت 50 متری به طور تصادفی مستقر گردید. در طول هر ترانسکت ساختار پوشش گیاهی شامل طول، عرض و نوع لکه های بوم شناختی و فضای بین لکه ای ثبت شد. سپس برای تعیین سه ویژگی عملکردی مرتع شامل پایداری، نفوذپذیری و چرخه موادغذایی، تعداد 11 شاخص سطح خاک برای لکه ها و فضای بین لکه ای با 3 تکرار ارزیابی شد. شاخص های عملکردی مناطق مرجع و اصلاحی توسط آزمون t مستقل مقایسه شد. همچنین عملکرد لکه های مختلف نیز در منطقه اصلاحی و شاهد با تحلیل واریانس و مقایسه میانگین توکی بررسی گردید. نتایج نشان داد که کلیه شاخص های عملکردی و ساختاری سطح خاک در دو منطقه اصلاحی و مرجع در سطح 5 درصد اختلاف معنی داری داشتند. در بین 3 نوع لکه (بوته درمنه، درختچه قیچ و هلالی) و فضای بین لکه ای (خاک لخت) مطالعه شده، لکه درختچه قیچ دارای بهترین شاخص های عملکردی بود. این نتایج نشان داد که ایجاد هلالی اگرچه باعث بهبود شرایط ساختاری و عملکردی کلی سایت می گردد، اما احیای بیولوژیک و افزایش تراکم گونه های بوته ای و درختچه ای نیز می توانند بطور قابل ملاحظه ای به بهبود شرایط مرتع کمک نمایند.