تعیین مناسب ترین مدل نفوذ به منظور بررسی تغییرپذیری مکانی پارامترهای نفوذ (مطالعه موردی: استان مازندران حوزه آبخیز داراب کلا)

فرآیند ورود آب از سطح زمین به داخل خاک را نفوذ می گویند. طی سال های گذشته اهمیت فرآیند نفوذ به عنوان یک فرآیند مهم در چرخه هیدرولوژیک باعث شده که به منظور پیش بینی میزان نفوذ، مدل های عددی زیادی توسعه پیدا نمایند. جدی ترین مسئله مربوط به مدل سازی نفوذ یک حوزه آبخیز این است که تغییرپذیری مکانی خاک، چگونه تفسیر شود. در این پژوهش ابتدا با استفاده از داده های میدانی 27 آزمایش نفوذسنجی استوانه مضاعف، فرآیند نفوذ توسط مدل های مختلف نفوذ مدل سازی شده و مناسب ترین مدل از لحاظ برازش با داده های مشاهداتی در حوزه آبخیز داراب کلا انتخاب گردید. در ادامه با استفاده از تکنیک های زمین آمار، تغییرپذیری مکانی پارامترهای مناسب ترین مدل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که از بین مدل های مختلف، مدل گرین - امپت با مقدار RMSE کمتر به عنوان بهترین مدل انتخاب شد. بنابراین پارامترهای هدایت هیدرولیکی اشباع (KS) و پتانسیل مکش خاک در جبهه رطوبتی خاک (Sw) برای تمامی نقاط مورد آزمایش محاسبه گردید. ارزیابی تغییرپذیری مکانی این پارامترها نشان داد که پارامتر Ks و Sw دارای میزان وابستگی مکانی به ترتیب 49/0 و 25/0 بودند. این ارقام بیان گر وابستگی مکانی متوسط هر دو پارامتر می باشد. همچنین بررسی نقشه های میان یابی این پارامترها نیز نشان داد که در قسمت های بالادست حوزه که کاربری جنگل وجود دارد، هدایت هیدرولیکی اشباع دارای مقادیر بیشتر (cm/hr 69/2-57/1) و پتانسیل مکش خاک در جبهه رطوبتی دارای مقادیر کمتری (cm 37/17-12/12) نسبت به سایر نقاط حوزه می باشد.