تعیین منشا و پراکندگی آرسنیک در آب های زیرزمینی دشت راین (جنوب خاور کرمان) با استفاده از تکنیک های آماری

دشت راین با گستردگی حدود 1900 کیلومتر مربع بخشی از حوزه آبریز کویر لوت به شمار می آید که درحاشیه جنوب باختری کویر لوت و دامنه خاوری کوه هزار و به فاصله حدود 110 کیلومتری جنوب خاوری کرمان قرار گرفته است. این منطقه از در محدوده 13 ̊، 57 تا 54، ̊57 طول خاوری و 23، 29 تا 52، 29 عرض شمالی قرار دارد. ارتفاع متوسط آن از سطح دریا حدود 2600 متر است. با توجه به قرارگیری منطقه در مجاورت کمربند آتشفشانی ارومیه- دختر و نقش فوران ها و سنگ های آتشفشانی و فعالیت های گرمابی در تمرکز آرسنیک و اهمیت این عنصر در محیط زیست، مطالعه روی آرسنیک در آب های زیرزمینی دشت انجام گرفت. در این مطالعه به منظور ارزیابی پراکندگی و منشا آرسنیک، از 29 منبع آب زیرزمینی (چشمه، قنات و چاه) نمونه برداری شد و غلظت As،کاتیون ها و آنیون های اصلی (Na، K، Ca2، Mg2، Cl-، SO4-، HCO3-)، فلوراید، نیترات و پارامترهای EC، TDS، قلیاییت و سختی کل در نمونه های آب تعیین شد. بر پایه این داده ها، نقشه هم غلظت و نمودار همبستگی رسم شدند و سپس با روش های آزمون مولفه اصلی(PCA) و تجزیه خوشه ای(CA) مورد تجزیه و تحلیل های آماری قرارگرفتند.تغییرات غلظت آرسنیک در منطقه میان ppb 0/1 تا ppb 204/8 با میانگین ppb 20/96 است. بر پایه تجزیه و تحلیل آماری، آرسنیک در منطقه با pH همبستگی مثبت نشان می دهد. دو عامل اصلی تزریق آب های گرمابی به سفره آب زیرزمینی و واجذبی از اکسید و هیدرواکسیدهای آهن به عنوان عوامل افزایش غلظت آرسنیک در این دشت معرفی می شوند.