ارزیابی آلودگی فلزات سنگین در خاک منطقه معدن متروکه سرب- روی آی قلعه سی، جنوب خاور تکاب

خاک یکی از مهمترین اجزای لیتوسفر بوده و به عنوان بخشی از اکوسیستم نقش بسیار مهمی در چرخه حیات ایفا می کند. هدف از این تحقیق ارزیابی تاثیر کانه زایی و معدن متروکه سرب- روی آی قلعه سی بر نحوه توزیع فلزات سنگین و آلودگی خاک منطقه است. در این راستا 4 نمونه از خاک حاصل از باطله های رها شده در اطراف معدن متروکه و 23 نمونه خاک برجا در کل حوضه آبریز مورد مطالعه، از عمق 5 تا 25 سانتی متری با در نظر گرفتن چینه شناسی منطقه و فاصله از معدن متروکه، برداشت شد. نمونه های خاک حاصل از باطله و خاک برجای منطقه توسط پلاسمای جفت شده القایی (ICP-OES) برای تعیین غلظت فلزات سنگین (Pb، Zn، As، Cd، Cuو Ag) آنالیز شدند. نتایج نشان می دهند که متوسط غلظت فلزات Pb (9187/2)، Zn (9392/3)، As (630/8)، Cd (0.2)، (Cu (1005/9 و (Ag (61/1، برحسبmg/kg در نمونه های خاک حاصل از باطله ها نسبت به متوسط خاک جهانی، به جز Cd و نسبت به استاندارد خاک هلند به جز Ag بالا است. در نمونه های خاک اطراف معدن نیز غلظت فلزات بالا است و با دور شدن از رگه معدنی و معدن متروکه از غلظت آنها کاسته می شود. در نمونه های شاهد غلظت فلزات Pb، Zn، As و Ag نسبت به متوسط خاک جهانی و استاندارد کشور هلند بالا است که این امر نشان دهنده بالا بودن غلظت زمینه این عناصر در منطقه می باشد. خاک منطقه از نظر شاخص های زمین انباشت، ضریب غنی شدگی، ضریب آلودگی و درجه آلودگی و شاخص بار آلودگی برای عناصر Pb و Zn در اطراف محدوده معدنی دارای آلودگی بالا تا بی نهایت است. بر اساس ضریب همبستگی، عناصر Pb، Zn، Cu و Ag دارای همبستگی بالایی هستند.