استفاده از رادیونوکلوئید بریلیوم-7 در برآورد توزیع مجدد خاک در زمین های دیم استان کرمانشاه

در دهه های اخیر، رادیوایزوتوپ های سزیم-137، سرب-210 اضافی و بریلیوم-7 در برآورد فرسایش و رسوب بطور فزاینده ای مورد استفاده قرار گرفته اند. هرچند تاکنون مطالعات فرسایش و رسوب، با استفاده از سزیم-137 و تا حدودی سرب-210 صورت گرفته است لیکن نیاز به تحقیق بیشتر در ارتباط با امکان استفاده از بریلیوم-7 بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک، می باشد. مزیت اصلی روش نوین بریلیوم-7 نسبت به دو رادیونوکلونید دیگر، ارزیابی توزیع مجدد خاک در ارتباط با هر واقعه، یا یک دوره کوتاه با بارندگی شدید است. مطالعه حاضر اولین آزمون بررسی قابلیت استفاده از روش بریلیوم-7 برای مطالعه فرسایش و رسوب در ایران می باشد. یک دامنه شیب با کاربری دیم در جنوب غربی شهر کرمانشاه با میانگین بارندگی سالیانه 480 میلی متر انتخاب گردید. نمونه برداری پس از ریزش 150 میلیمتر بارندگی در 40 روز در اردیبهشت، 1390 صورت گرفت. با استفاده از مدل توزیع پروفیل، مقدار فرسایش خالص 8/6 تن در هکتار برآورد شد. با توجه به دوره زمانی کوتاه، این مقدار زیاد ناشی از مدیریت نادرست مزرعه، شیب تند، شخم در جهت شیب و بارندگی شدید در اواخر زمستان و اوایل بهار زمانی که خاک فاقد پوشش است می باشد. نسبت تحویل رسوب 80% برآورد گردید که بیانگر انتقال بخش زیادی از ذرات متحرک شده توسط فرسایش به خارج از دامنه شیب است. نتایج امکان استفاده از روش بریلیوم-7 برای تعیین مقدار توزیع مجدد خاک در دوره زمانی کوتاه مدت در منطقه نیمه خشک را نشان داد.