محورها و مصادیق حقوق شهروندی از منظر امام خمینی(ره)

حقوق شهروندی علیرغم قرابت هایی که با حقوق بشر دارد، ولی از آن متمایز است. حقوق شهروندی دلالت بر مجموعه حقوق مدنی، سیاسی و اجتماعی دارد که افراد به سبب عضویت در یک دولت ملت از آن برخوردار می شوند و توسط قانون از آن حقوق پاسداری و حمایت می گردد. سابقه برخورداری شهروندان از این حقوق اگرچه به ظهور دولت- ملت های مدرن بازمی گردد اما صورتبندی آن توسط اندیشمندان سیاسی و حقوقی و ورود آن در قوانین کشورها، به خصوص کشورهای جهان سوم، سابقه کمتری داشته و عمدتا به دهه های اخیر مربوط می شود. مدعایی که در این مقاله در پاسخ به این پرسش که حقوق شهروندی چه جایگاهی در نزد بیانگذار جمهوری اسلامی داشته است، دنبال می شود این است که با وجود سابقه اندک حقوق شهروندی در ایران و با وجود شرایط خاص جامعه ایران در ابتدای پیروزی انقلاب، حقوق شهروندی در نزد امام خمینی، مساله و دغدغه ای جدی بوده است و علیرغم آنکه ایشان از این مفهوم در آتار و بیانات خود استفاده نکرده اند ولی محورها و مصادیق آن در سیره نظری و عملی ایشان مورد تاکید و توجه ویژه بوده است. این توجه می تواند در شرایط فعلی جامعه ایران راهگشای بسیاری از مشکلات این حوزه باشد.