تاثیر آبیاری تکمیلی و کاربرد دوگانه باکتری های حل کننده فسفات و قارچ میکوریز بر عملکرد و بازده مصرف آب عدس در شرایط دیم خراسان شمالی

نوسان های بارندگی در دیمزارها زیاد بوده، انجام یکبار آبیاری باعث پایداری و افزایش عملکرد عدس می شود. مصرف کود در کشت حبوبات دیم نیز اغلب مرسوم نیست بنابراین می توان با بهبود شرایط تثبیت زیستی نیتروژن در ریشه، میزان تولید را بهبود بخشید تاثیر تلقیح بذر عدس (Lens culinaris Medik) با باکتری های حل کننده ی فسفات Pseudomonas fluorescences و Bacillus circulans به همراه کاربرد قارچ میکوریز Glomus mosseae و نیز انجام آبیاری تکمیلی، بر شماری از صفات کمی و کیفی در دو سال 1389 و 1390 در شرایط صحرایی و در قالب طرح اسپلیت پلات با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم شمال خراسان مورد بررسی قرار گرفت. سه سطح عامل اصلی عبارت بودند از بدون آبیاری، آبیاری در مرحله کاشت و آبیاری در مرحله گلدهی و سه سطح عامل فرعی عبارت بودند از بدون کاربرد مواد بیولوژیک، تلقیح بذر با باکتری های حل کننده ی فسفات و سطح سوم تلقیح مضاعف بذر با باکتری های حل کننده ی فسفات و قارچ میکوریز. آبیاری تکمیلی بر همه ی صفات مورد بررسی شامل عملکرد زیست توده، عملکرد دانه، شاخص برداشت،بازده (راندمان) مصرف آب و نیز میزان فسفر و نیتروژن دانه تاثیر معنی دار داشت. بین عامل های آزمایشی اثر متقابل معنی داری دیده نشد و استفاده از مواد زیستی باعث افزایش معنی داری در میزان مصرف آب و کاهش بازده مصرف آب و نیز افزایش میزان فسفر دانه شد. آبیاری مرحله گلدهی به میزان 20 درصد بیش از آبیاری مرحله کشت باعث افزایش عملکرد دانه شد. کاربرد مواد زیستی در تلفیق با آبیاری، تاثیری بر افزایش تولید نداشت اما به کارگیری قارچ میکوریز به ویژه بدلیل تاثیر مثبت بر راندمان مصرف آب، اهمیت داشته و با بهبود افزایش توان گیاه در استفاده از رطوبت موجود در خاک به پایداری بیشتر تولید کمک می کند.