بررسی تیمارهای مختلف آبیاری در عملکرد شیرابه، میزان اسانس، خصوصیات مورفولوژیکی، و بقای گیاه دارویی- مرتعی آنغوزه تلخ (Ferula assa-foetida L.)

آنغوزه تلخ گیاهی دارویی- مرتعی و متعلق به تیره چتریان است. ارزش این گیاه به دلیل شیرابه ای است که با تیغ زدن به راس ریشه آن به دست می آید. بارندگی در عملکرد شیرابه و بقای این گیاه تاثیر بسزایی دارد. خشک سالی های مداوم در مناطق رویش این گیاه تاثیر نامطلوبی در جمعیت آن گذاشته است. تحقیق حاضر در این راستا و به منظور بهره برداری بهتر و بررسی تاثیر آبیاری در رشد، نمو، عملکرد شیرابه، و بقای گیاه در شرایط طبیعی در منطقه جنگل قائم کرمان انجام پذیرفت. در این مطالعه تاثیر پنج تیمار آبیاری در طول فصل رشد شامل دو بار در هفته، یک بار در هفته، دو هفته یک بار، سه هفته یک بار، و یک بار در ماه به همراه شاهد (بدون آبیاری) بر روی صفات فوق در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار و در هر تکرار 20 گیاه مطالعه شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد آبیاری در طول برگ، طول دم برگ، طول دوره رشد رویشی، و عملکرد شیرابه گیاه تاثیر معنی داری در سطح یک درصد داشت. همچنین، آبیاری باعث افزایش بقای گیاهان تیغ خورده در طول دوره بهره برداری و در سال بعد شد. اما آبیاری به طور معنی داری باعث کاهش درصد اسانس شیرابه شد. بهترین تیمار برای افزایش عملکرد شیرابه آبیاری گیاهان به صورت یک بار در هفته بود که عملکردی معادل 4/81 گرم در هر پایه داشت. کمترین میزان عملکرد نیز مربوط می شود به تیمار شاهد و یک بار آبیاری در ماه. به طور کلی، آبیاری گیاه آنغوزه پیش از بهره برداری و در طول فصل رشد آن توصیه می شود.