بیداری اسلامی و تحول سیاست آمریکا در قبال ایران

سیاست آمریکا در قبال ایران در دوره اوباما از خصلت ژئوپلیتیک برخوردار بوده است و در واقع، مناسبات دوجانبه بین تهران و واشنگتن تابعی از این رقابت ژئوپلیتیک می باشد. وقوع بیداری اسلامی در خاورمیانه و شمال آفریقا تاثیر بسیار عمیقی بر ژئوپلیتیک منطقه و در نتیجه ماهیت و دامنه رقابت راهبردی بین ایران و آمریکا گذاشت. مهمترین ویژگی این پدیده جدید این بود که مردم به بازیگران اصلی و فعال صحنه سیاست تبدیل شدند. بدین ترتیب ژئوپلیتیک منطقه توسط عاملی تغییر پیدا کرد که قبلا نبود. در واقع، بیداری اسلامی موجب بروز جابجایی در موازنه قدرت در سطح سیاست داخلی کشورهای منطقه شده است و از سوی دیگر، باعث شده مخاطبین دیرینه گفتمانی جمهوری اسلامی ایران، یعنی مردم، به قدرت برسند و آمریکا، مخاطبین خود، یعنی حکام مستبد منطقه، را از دست بدهد. به عبارت دیگر امواج اولیه بیداری اسلامی باعث شد که جمهوری اسلامی در موضع قدرت و آمریکا در موضع ضعف و انفعال قرار بگیرد. بدین ترتیب، آمریکا در بستر تحولات انقلابی منطقه، جمهوری اسلامی ایران را به عنوان یکی از مهمترین رقبای خود مشاهده کرد و این امر، تاثیر مستقیمی بر سیاست آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران نیز داشت. حتی واشنگتن تشدید تمرکز بر ایران را به عنوان یکی از تاکتیک های مدیریت و انحراف بیداری اسلامی مورد توجه قرار می داد. این مقاله به دنبال پاسخ به این سوال است که بیداری اسلامی چه تاثیری بر سیاست آمریکا در قبال ایران گذاشت. فرضیه این نوشتار نیز این است که ناکامی آمریکا در پیش بینی و مدیریت بیداری اسلامی در خاورمیانه و شمال آفریقا باعث تشدید سیاست های تهاجمی واشنگتن بر ضد تهران با هدف جلوگیری از بهره برداری جمهوری اسلامی از ظرفیت های نوظهور منطقه ای و ناکارآمد نشان دادن الگوی انقلاب اسلامی برای منطقه شد. این رویکرد راهبردی در قالب سیاست تشدید تحریم ها علیه ایران تجلی پیدا نمود.