معناشناسی محور در مسجد و کلیسا

محور، عاملی اساسی در سازماندهی کالبدی معابد است که با توجه به نحوه تفکر هر مکتب، نقشی نمادین در فضاهای عبادی داشته است. محور، در فضای نیایشگاه ها عامل جهتمندی است که میتواند القاکننده معانی و کیفیت فضایی تعریفشدهای در عبادتگاه باشد. این مقاله در پی آشکار ساختن عوامل و معانی موثر بر محوربندی معابد اسلامی و مسیحی است. ضرورت مطالعه و بررسی محور در اهمیت نقش پنهانی و موثرش در جهت گیری معنوی و کالبدی فضای عبادتگاهی است. روش تحقیق به شیوه توصیفی تحلیلی و استدلال منطقی با رویکرد تطبیقی می باشد. در ابتدا مبانی و تفاوت های فکری مرتبط با محورگرایی در مسجد وکلیسا مطرح می شود و در نهایت با بررسی تطبیقی مساجد و کلیساها به تحلیل معنایی نقش محور پرداخته می شود. بررسی مبانی اولیه محور، دلیل و نحوه شکلگیری فضاهای عبادی را آشکار میکند و منجر به نگاهی آگاهانه نسبت به طراحی مسجد و کلیسا میگردد. بر این اساس، محورافقی در نیایشگاه های مسیحی دارای جایگاهی استوار بوده و حامل نقشهای تاریخی، رمزی، عملکردی و... است. محور در کلیسا موجب مادیگرایی و ارتباط کلیسا با عوامل و نمادهای این جهانی میگردد. محور در کلیسا موجب مادیگرایی و ارتباط کلیسا با عوامل و نمادهای این جهانی میگردد. محور در مساجد، بنا به الزام عملکردی و کارکردی شکل گرفتهاند. آنچه میتوان در مساجد مشاهده کرد، فضایی خلاگونه و به دور کشش غالب در جهتی خاص است. محوربندی در مسجد منجر به سکوت ذهن و تعریف واحدی فضایی میگردد؛ به گونهای که مسجد تجلیگاه نیایشگاهی یکدست و همگانی، منطبق بر فردیت افراد به سوی معبود واحد شناخته میشود. در نهایت، وجه مشترک در محورگرایی کلیسا و مسجد محور عمودی است. آنچه فرجام معنای حقیقی در مسجد وکلیسا را رقم میزند، محور عروج است که مسیر رستگاری را تعریف مینماید.