بررسی ارتباط چاقی موضعی و تراکم استخوان در زنان یائسه به روش جذب اشعه ی ایکس با دو انرژی

استئوپروز از شایع ترین بیماری های جوامع بشری است و یکی از بحث برانگیزترین عوامل بروز آن چاقی است که در مورد ارتباط آن با استئوپروز، تناقض وجود دارد. از طرف دیگر، مطالعات اخیر نشان داده است که استفاده از شاخص توزیع توده ی چربی بدن به جای شاخص توده ی بدنی (BMI یا Body mass index) می تواند اطلاعات دقیق تری از چاقی و ارتباط آن با دیگر مطالعات به دست دهد. از این رو، مطالعه ی حاضر با هدف تعیین تراکم استخوانی به روش جذب اشعه ی ایکس با دو انرژی (DXA یا Dual-energy X-ray absorptiometry) و بررسی رابطه ی آن با چاقی در زنان یائسه انجام شد.

طی یک مطالعه ی مقطعی، ابتدا وضعیت تراکم استخوان (BMD یا Bone mineral density) 76 نفر از زنان یائسه ی واجد شرایط ورود به مطالعه به روش DXA اندازه گیری شد. همچنین، کلیه ی اختصاصات کمی مرتبط با چاقی نظیر توده ی کلی چربی، توده ی بافت غیر چربی، چربی های تنه، اندام، شکم، باسن و ران با روش DXA و از طریق تعیین توزیع ترکیب بدن اندازه گیری شد. در نهایت، ارتباط BMD و شاخص توده ی چربی تحلیل و گزارش شد.

میانگین توده ی کلی چربی بدن زنان تحت مطالعه، 1/8858 ± 3/35570 گرم و میانگین بافت غیر چربی 3/6228 ± 0/36945 گرم بود. میانگین BMD در ناحیه ی کمری 2/152 ± 7/994 گرم بر سانتی متر مربع و میانگین Tscore 915/0 ± 158/1- بود. همچنین، میانگین شاخص BMD و Tscore ناحیه ی گردن فمور به ترتیب 12/0 ± 77/0 و 00/1 ± 86/1- بود. بین BMD ستون فقرات و توده ی کلی چربی و نیز بین شاخص Tscore و توده ی کلی چربی، رابطه ی معنی داری وجود نداشت. از طرف دیگر، بین BMD گردن فمور و توده ی کلی چربی و همچنین بین Tscore فمور و توده ی کلی چربی، رابطه ی مستقیم به میزان 22/0 وجود داشت؛ اما از نظر آماری معنی دار نبود.

پس از تفکیک چاقی به توده های چربی موضعی و بررسی ارتباط آن با تراکم استخوانی، اثرات محافظتی توده های چربی ناحیه ای بدن بر بهبود تراکم استخوانی مشاهده نشد. انجام مطالعات دیگر، با تعداد نمونه ی بیشتر توصیه می شود.