انتخاب روش مناسب مشارکت خصوصی- دولتی به منظور تامین مالی پروژه های آزادراه ایران با رویکرد AHP

سرمایه های بخش خصوصی در ساخت زیرساخت های حمل ونقل که یکی از مهم ترین آنها پروژه های آزادراهی است، در دهه های اخیر به شدت در کشورهای درحال توسعه مورداستفاده قرارگرفته است. اما در موارد متعددی به دلیل عدم انجام بررسی ها و مطالعات لازم، معیارها به درستی شناسایی نشده و در نتیجه شیوه درست مشارکت در پروژه های بزرگ حمل ونقل انتخاب نشده و از این بابت پروژه با مشکلات عدیده ای روبرو گردیده و در مواردی منجربه شکست پروژه شده است. طبیعتا شناسایی درست معیارها در شرایط کشوری مانند ایران و بر آن اساس انتخاب روش مشارکت با استفاده از یک روش مناسب، تاثیر بسیاری در موفقیت ساخت پروژه های آزادراهی خواهد داشت. هدف این مقاله انتخاب سیستماتیک روش مناسب نوع قرارداد مشارکت خصوصی - دولتی در تامین مالی پروژه های آزادراهی ایران با بهره گیری از علوم تصمیم گیری و آرای خبرگان است. به همین جهت مهم ترین معیارهای موثر درانتخاب روش تامین مالی از طریق مشارکت در پروژه های آزادراه ایران از دیدگاه خبرگان، از طریق پرسشنامه ومصاحبه شناسایی گردید. سپس از متدولوژی AHP و نرم افزار Expert Choice برای اولویت بندی و انتخاب روش بهینه تامین مالی از طریق مشارکت بخش خصوصی - دولتی درپروژه های آزادراه استفاده شد. دراین مقاله ابتدا به بررسی و توضیح گزینه های مشارکت قابل استفاده در تامین مالی ساخت پروژه های آزادراهی پرداخته شد. سپس 15معیار موثر برانتخاب روش های تامین مالی در پروژه های آزادراه با استفاده از پرسشنامه از دیدگاه جامعه آماری متخضصین شامل کارفرمایان، مشاوران، پیمانکاران و افراد آکادمیک تعیین ورتبه بندی شدو بعد از آن تاثیر هر یک از معیارهای تعیین شده بر روش های تامین مالی از طریق مشارکت را با استفاده از روش تصمیم گیری AHP سنجیده شد ودرنهایت نتیجه گیری شد که روش تامین مالی مناسب جهت پروژه های آزادراه ایران به ترتیب اولویت قراردادهای ساخت، عملیات و انتقال (BOT)، قراردادهای امتیازی (DBFO)، قراردادهای واگذاری(BOO) و قراردادهای برون سپاری سنتی است.