تدوین فهرست واژگان پایه برای زبان فارسی: رویکردی تلفیقی

بخشی از سرمایه ی زمانی فراگیران زبان فارسی به یادگیری واژگان فارسی اختصاص داده می شود. برای این که این سرمایه گذاری، بیشترین بازگشت سرمایه را در پی داشته باشد، لازم است محتوای آموزشی به گونه ای طراحی شود که مبتنی بر واژگان پرکاربرد موجود در قالب فهرست واژگان پایه باشد. برای تدوین فهرست واژگان پایه ی فارسی، ضروری است مفهوم «واژه» مطابق با انگاره ی ذهنی گویشوران عادی این زبان تعریف شود تا بتوان به کمک آن به بسامدشماری مصادیق یک واژه در پیکره پرداخت. از سوی دیگر، علاوه بر بسامد باید به «پوشش متنی» و «گستره ی واژگان پایه» در پیکره ی مبدا و پیکره های دیگر نیز توجه نمود. در این پژوهش، برداشت معتدلانه ای از «خانوار واژگانی» برای تعیین مصادیق یک واژه پیشنهاد شده است و بر اساس آن، پوشش متنی و گستره ی واژگان فرهنگ بسامدی بی جن خان و محسنی (1391) در یک پیکره ی 34000 کلمه ای مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان داد که شکل اصلاح شده ی فرهنگ بی جن خان و محسنی، 84 درصد از کلمات پیکره ی ما را پوشش می دهد و واژگانش از گستره ی مطلوبی برخوردارند. بنابراین، می توان با اصلاح این فرهنگ به تدوین فهرست واژگان پایه ی فارسی اقدام کرد. می توان از این فهرست در امر هدف گذاری برای آموزش زبان فارسی و سطح بندی فراگیران و محتوا استفاده نمود. این ابزار می تواند تهیه ی آزمون های دانش واژگانی و توانش فارسی را تسهیل نموده، در شناسایی واژگان علمی و تخصصی فارسی نیز به ما کمک کند.