کمینه گرایی در خرده حکایت های تذکرهالاولیا: استراتژی زیبایی شناختی

اوضاع اجتماعی و نیاز های فرهنگی موجود در اوایل دهه هفتاد میلادی، زمینه ساز شکل گیری جنبشی به نام «کمینه گرایی» شد که اندک اندک در حوزه های گوناگون هنر و ادبیات تجلی یافت. «داستانک» یا «داستان کوتاه کوتاه» از نمونه های برجسته این رویکرد در ادبیات داستانی است. هر چند پیشینه شکل گیری این نوع ادبی را عموما به غرب نسبت داده اند، بسیاری از نویسندگان آثار ادبی مشرق زمین و به ویژه ادبیات فارسی، از روزگاران پیشین از این نگرش در آثار خویش بهره برده اند. از این رو نمونه های فراوانی از آثار کمینه گرا در متون کهن ادبیات فارسی وجود دارد. برای نمونه، تذکرهالاولیا حاوی حکایات و خرده حکایات متعددی است که برای بیان مفاهیم مورد نظر نویسنده به عامه مردم، با زبانی موجز و ساده و گویا، به رشته تحریر در آمده است، به گونه ای که می توان حضور مولفه های کمینه گرایانه در متن را از ویژگی های برجسته این کتاب تعلیمی دانست. نویسندگان مقاله، از یک سو درصدد کاربست شاخصه های متون کمینه گرا به پاره ای از حکایات کتاب تذکرهالاولیا و سنجش آنها از منظر ویژگی های ساختمند نوع ادبی داستانک هستند، و از سوی دیگر، به چرایی بهره مندی عطار از این رویکرد مدرن ادبی پاسخ گفته اند.