توسعه سامانه پشتیبانی تصمیم در راستای مدیریت مشارکتی و جامع آبخیز چهل چای استان گلستان

حوزه آبخیز اکوسیستمی پیچیده و پویا است و به عنوان واحد برنامه ریزی و مدیریت تلقی می شود. باید تمام ابعاد فنی، اجتماعی، اقتصادی، فیزیکی، اکولوژیکی و سازمانی را در فرآیند برنامه ریزی و مدیریت حوزه لحاظ نمود. از آنجایی که بین این ابعاد روابط متقابل و پیچیده ای وجود دارد، برای هماهنگ سازی آنها رویکرد مدیریت یکپارچه آبخیز ضرورت دارد. معمولا ذینفعان در مدیریت آبخیز با گزینه ها و اطلاعات مختلفی روبرو می شوند به نحوی که اغلب تصمیم گیری در این شرایط برای آنها دشوار خواهد بود. همچنین باید به ذینفعان اجازه داده شود به صورت فعالانه در فرآیند تصمیم گیری دخالت کنند و نظرات خود را در کلیه مراحل تصمیم گیری اظهار نمایند. استفاده از سامانه پشتیبانی تصمیم (DSS) در مدیریت یکپارچه حوزه آبخیز، تسهیل کننده این فرآیند است. پایگاه داده ایی، مدل های مختلف و واسط کاربر گرافیکی از معمولی ترین اجزای DSS هستند. در این تحقیق یک سامانه پشتیبانی تصمیم برای آبخیز چهل چای استان گلستان در محیط نرم افزار ICMS (سیستم مدل سازی اجزای تعاملی) تهیه شده است. همچنین به منظور ایجاد ارتباط بین کاربر غیرفنی و DSS یک واسط کاربر گرافیکی تهیه شده است. این سامانه پشتیبانی تصمیم قادر است با افزایش ادراک کاربر از سیستم آبخیز و اجزای آن، همچنین با معرفی گزینه های مدیریتی (تراس بندی، احداث باغ، اگروفارستری، علوفه کاری و درختکاری) در قالب سناریوهای مختلف و نیز با پیش بینی و نمایش اثرات مختلف اجرای احتمالی آنها با کمک شاخص های ارزیابی اثرات (پذیرش اجتماعی، سود ناخالص، هزینه های متغیر، فرسایش خاک، حجم رواناب، میانگین وزنی اندازه لکه های پوشش گیاهی و شاخص وزنی سطح پوشش گیاهی) به مدیریت مشارکتی و یکپارچه حوزه آبخیز کمک کند و موجب تسهیل فرآیند تصمیم گیری شود. بدین ترتیب این سامانه با در نظر گرفتن ابعاد مختلف اقتصادی- اجتماعی و بیو فیزیکی می تواند نیل به مدیریت یکپارچه و مشارکتی آبخیز را تسهیل نماید.