ابعاد چیستی شناسی و هستی شناسی شهر اسلامی از منظر متون اسلامی

شهر اسلامی، از نظر ماهیت و ساختار فضایی خاصی که دارد، از اوایل قرن بیستم، مورد توجه محققان قرار گرفت و در بین شهرسازان و شهرشناسان مقوله ای جدا را به خود اختصاص داد. تاکنون تحقیقات گسترده ای از طرف اندیشمندان مسلمان و غیر مسلمان، درباره شهر اسلامی انجام شده و برای آن، ضوابط و معیارهایی بر طبق اصول و ارزش های اسلامی، متفاوت از دیگر شهرها قائل شده اند. از آیات قرآن کریم و روایات اسلامی متعددی می توان، به معانی و مفاهیم عمیقی در مورد هستی و ماهیت شهر اسلامی پی برد. بنابراین، هدف این مقاله، تبیین «چیستی» و «هستی» شهر اسلامی با طرح این پرسش است که، ابعاد چیستی شناسی (شناخت ابعاد ماهوی) وهستیشناسی (شناخت ابعاد وجودی) شهر اسلامی از منظر متون اسلامی (آیات و روایات) کدام است؟ این مقاله،که به روش تحلیلی و با ابزار میدانی و کتابخانه ای و بهره گرفتن از متون اسلامی، نگاشته شده، این نتیجه را به همراه دارد که، با توجه به، مفاهیم اساسی دین اسلام از قبیل وحدت، عدالت، امنیت، محرمیت، تواضع، طبیعتگرایی، شهر اسلامی را از نظر تاثیرپذیری این مفاهیم، می توان، به دو بعد ماهیتی(چیستی) و وجودی(هستی) تقسیم کرد. بعد ماهیتی، به بررسی ابعاد و صفات هویتی و کالبدی و بعد وجودی، به بررسی ابعاد تجلی حضور عناصر وجودی و کنش های فردی و جمعی مسلمانان، منطبق با اصول نام برده شده، در شهر اسلامی می پردازد.