مطالعه مقاومت به دمای انجماد توت آمریکایی (Maclura pomifera) با هدف کاربری در فضای سبز شهری

دما و به ویژه یخبندان های دیرهنگام از فاکتورهای مهم محیطی محدود کننده پراکنش جغرافیای گیاهان چوبی است. مطالعه ای درباره میزان مقاومت به تنش یخ زدگی گیاهان چهارساله و درختان بالغ توت آمریکایی با هدف کاربری در فضای سبز شهری در دانشگاه تهران به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. نمونه برداری از شاخه های یک ساله با رشد یکسان از پانزدهم آذر تا پانزدهم اسفند با فاصله زمانی سی روز یک بار انجام شد. نمونه ها برای اعمال دماهای انجماد (5-، 10-، 15-، 20-، 25- و 30- درجه سانتی گراد) به سرماساز ترموگرادیان منتقل شدند؛ سپس میزان مقاومت به دماهای انجماد با اندازه گیری نشت الکترولیت ها، رشد مجدد نمونه ها، رطوبت نسبی شاخه ها، میزان پرولین، پروتئین و کربوهیدرات های محلول ارزیابی شد. نتایج نشان داد با کاهش دمای یخ زدگی، نشت الکترولیت ها در اسفند ماه در نمونه های درختان بالغ و چهار ساله به طور معنا داری افزایش می یابد، اما در سایر ماه ها مقاومت بالایی نشان دادند و بین درصد نشت الکترولیت ها و درصد بقای نمونه ها همبستگی معنا داری (**88/0- =r) مشاهده شد. بیشترین و کمترین کربوهیدرات های محلول در ماه های مختلف به ترتیب مربوط به ماه های آذر و اسفند بود و همبستگی منفی بالایی با درصد نشت الکترولیت ها (**98/0- =r) داشت. حداقل محتوای پرولین شاخه ها نیز مربوط به ماه اسفند بود که بیشترین نشت یونی و کمترین رشد مجدد در نمونه ها مشاهده شد. با توجه به اینکه خسارت عمده یخ زدگی در این گونه مربوط به ماه اسفند و دماهای کمتر از 20- درجه سانتی گراد است، به نظر می رسد درخت توت آمریکایی نسبت به دماهای انجماد مقاوم و یا به نسبت مقاوم است.