مقایسه رابطه متن و تصویر در کتاب های داستانی - تصویری برگزیده ایرانی و اروپایی - آمریکایی معاصر بر پایه نظریه ماریانیکولایوا و کارول اسکات

کتابهای داستانی- تصویری، شکل ویژهای از هنر هستند که از پیوند متن و تصویر هستی یافته اند. رابطه متن و تصویر در این گونه ادبی ناهمسان و گوناگون است و تاثیر ناهمسانی بر مخاطب می گذارد؛ اما پژوهشهای اندکی در این زمینه انجام گرفته است. این پژوهش، برآن است تا انواع رابطه ها را باتوجه به عناصر داستانی، در کتابهای داستانی- تصویری برگزیده ایرانی و اروپایی- آمریکایی معاصر، واکاوی و مقایسه کند. نگارندگان، در بررسی این نمونه ها، به واژه، جمله، پاراگراف، تک گستره، دوگستره، متن، تصویر، جلد و کل داستان توجه دارند. پژوهش پیشرو، برپایه نظریه ماریا نیکولایوا و کارول اسکات بنا شده اما راه خود را برای گشایش افقی تازهتر، بازگذاشته است. ازاینرو، درکنار رویکرد توصیفی- تفسیری، به رویکرد تفسیری- تجریدی نیز نزدیک شده و در بررسی آثار، هر دو راه تحلیل محتوای کیفی یعنی قیاسی و استقرایی را به روش تعریفی میرینگ (2000)، پیموده است. درپی چنین خوانشی، مبانی نظری مقوله های یادشده را پرداخته تر کرده و برای نخستین بار به چند یافته مهم و اثرگذار در سازوکارهای کتابهای داستانی- تصویری دست یافته که برخی از روش های فراتنیدگی متن و تصویر را در این گونه ادبی، به جامعه ادبیات کودک یادآوری می کنند.
این پژوهش نشان داد، داستان های ایرانی و اروپایی- آمریکایی معاصر، ازنظر رابطه متن و تصویر، تفاوتهای چشمگیری دارند؛ رابطه متن و تصویر در داستانهای اروپایی- آمریکایی معاصر، با ساختاری هنرمندانه و سنجیده، پویا و نیرومندتر است. درمقابل در داستانهای ایرانی، با رابطه متن و تصویر نهچندان ماهرانه و روایت ساز، آسیب هایی وجود دارد که به نظر میرسد بیشتر برایند جدااندیشی نویسنده و تصویرگر باشد. همچنین در میان این آثار، همسانی هایی ازجمله استقلال زبانی متن و تصویر یافت شد که شاید بتوان آن را بیانگر ویژگی های کلی و بنیادین رابطه متن و تصویر در کتابهای داستانی- تصویری دانست.