العدول الترکیبی الاسمی، فی قصائد «ابن خفاجه الاندلسی» بین النحو والبلاغه
نویسنده:
چکیده:
ترصد هذه الورقه ظاهره بلاغیه تجذرت فی صفحات الدراسات العربیه الاصیله وهی تقنیه «العدول» التی ما لبثت ان اکتست حله حداثیه فی الابحاث الغربیه مست الشکل دون المضمون فصارت تدعی «écart»، لیعود هذا المصطلح من جدید إلی عالمنا العربی بعد ترجمته ترجمات عده اشهرها «الانزیاح»، إلا ان لب هذه التقنیه ی تمخض فی الخروج عن المالوف إلی اللامالوف، ای من «الثابت» إلی «المتغیر» وفق قصد ضمنی باطنی معین یتجاوز القصد الظاهری، وفی سیاق ذلک راح الشاعر الاندلسی «ابن خفاجه الاندلسی» (533ه) یرسم لوحات ممزوجه بالوان الطبیعه ومصقوله باسالیب عدولیه ترکیبیه لتصهر لنا مقاصد معینه متجسده وفق مفاصل محدده تکمن فی: اولا: العدول الإطار المفاهیمی، وثانیا: العدول فی الدراسات العربیه والغربیه، ثم ثالثا: العدول الترکیبی الاسمی فی قصائد «ابن خفاجه الاندلسی» الذی یتم فیه استجلاء جوانبه النحویه مکمله بمتعته وفائدته البلاغیه المقصدیه.
وقد توصلت الدراسه إلی ان قصائد الشاعر تعکس مقدره شعریه فائقه فی رصف المبانی، والمعانی، واقتناص الالفاظ المعبره فی تراکیب عدولیه اسمیه تتجسد وفق مظاهر متنوعه نحو: کسر رتابه اسلوب الاستثناء من خلال تقدیم المستثنی واداته، وتقدیم الخبر والحال، إضافه لحذف اداه النداء، والخبر، والمبتدا لینتج عن ذلک مقاصد بلاغیه ضمنیه متلونه حسب السیاق. ولقد نتجت اغلب مظاهر العدول الترکیبی الاسمی-علی تنوع صوره - وتولدت اکثر اغراض الشاعر من حدیثه عن مرحلته الحیاتیه المشربه بالاحزان لفقد صدیق او بالمعاناه لترک حبیب او بتصویره لشجاعه فارس او نبل حاکم، کونها تخبر عن حاله نفسیه ذاتیه انعکست علی شعره.
وقد توصلت الدراسه إلی ان قصائد الشاعر تعکس مقدره شعریه فائقه فی رصف المبانی، والمعانی، واقتناص الالفاظ المعبره فی تراکیب عدولیه اسمیه تتجسد وفق مظاهر متنوعه نحو: کسر رتابه اسلوب الاستثناء من خلال تقدیم المستثنی واداته، وتقدیم الخبر والحال، إضافه لحذف اداه النداء، والخبر، والمبتدا لینتج عن ذلک مقاصد بلاغیه ضمنیه متلونه حسب السیاق. ولقد نتجت اغلب مظاهر العدول الترکیبی الاسمی-علی تنوع صوره - وتولدت اکثر اغراض الشاعر من حدیثه عن مرحلته الحیاتیه المشربه بالاحزان لفقد صدیق او بالمعاناه لترک حبیب او بتصویره لشجاعه فارس او نبل حاکم، کونها تخبر عن حاله نفسیه ذاتیه انعکست علی شعره.
کلیدواژگان:
العدول ، الحذف ، التقدیم والتاخیر ، القصد
زبان:
عربی
صفحات:
1 تا 28
لینک کوتاه:
magiran.com/p1450468
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 1,390,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 70 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!