دیوار بزرگ گرگان: سن یابی به روش رخشانی بخشی از دیوار

دیوار بزرگ گرگان از شرق دریای خزر آغاز می شود و بعد از عبور از شمال آق قلعه، گمیشان و شمال گنبد تا کوه های گلیداغ در شمال شرق کلاله ادامه می یابد و در کوه های پیش کمر (ترکمن) محو می شود. پژوهش های باستان شناسی به منظور شناسایی و به نقشه کشیدن دیوار گرگان 120 سال پیش ازسوی ژاک دمورگان آغاز شد.سپس آرندر1312، اریک اشمیت در 1316، محمد یوسف کیانی در 1350و دیگران تا سال 1357 آن را ادامه دادند. از 1357 تا 1378 (تشکیل استان گلستان) این پژوهش متوقف ماند. با شروع ساخت سد گلستان (سال 1378)، دیوار گرگان مورد توجه قرار گرفت و بعد از 1381 کاوش ها آغاز شد و تاکنون ادامه یافته است. این تحقیقات نشان داده است این دیوار با حدود 200 کیلومتر طول، بزرگ ترین دیوار آجری جهان و بزرگ ترین دیوار دفاعی جهان پس از دیوار چین است. دیوار گرگان شامل حداقل 33دژ دفاعی است که احتمالا محل استقرار سربازان بوده استتقریبا در سراسر دیوار و در جلوی آن خندق یا کانال انتقال آب به عمق بیش از پنج متر وجود داشته است که آب را از طریق رودخانه «گرگان رود» به سمت خندق و کوره های آجرپزی و زمین های پایین دست هدایت می کرده استمتاسفانه به جز بخش های کوچکی از دیوار بزرگ گرگان که در زیر خاک مدفون مانده، تقریبا تمام این دیوار در طول سال ها براثر عوامل طبیعی و انسانی از میان رفته است. بااین حال خوشبختانه امکان احیای بخش هایی از این دیوار وجود دارد. در مورد زمان ساخت دیوار نظرات مختلفی داده شده است که از 4 قرن قبل از میلاد تا 6 قرن پس از میلاد را پوشش می دهد. لذا تعیین قدمت این دیوار اهمیت بسیاری دارد. چنانچه سن ساخت دیوار تعیین می شد پاسخ بسیاری پرسش ها آسان می شد. به همین علت با حضور در منطقه اقدام به نمونه برداری برای سن یابی کردیم. در 1384 (2005) سه نمونه رخشانیو یک نمونه رادیوکربن مورد بررسی قرار گرفت.نتایج سن یابی دوران ساخت این دیوار را در زمان ساسانیان نشان می دهد و این سن های مطلق به باستان شناسان و تاریخ دانان فرصت داد تا نظریه های علل و چگونگی ساخت دیوار را دقیق تر بیان کنند. با توجه به اهمیت دیوار گرگان این مقاله کوشش دیگری است تا ضمن توضیح عملیات سن یابی، این دیوار را به مردم بشناساند.