استخراج رابطه ضریب دبی در سرریزهای قوسی به کمک روش برنامه ریزی ژنتیک

سرریزهای قوسی در پلان به دلیل شرایط هیدرولیکی خاص و طول تاج بلند، قابلیت مناسبی در تنظیم موثر تراز سطح آب در کانال ها و شبکه های آبیاری و زهکشی است. هم چنین این سرریزها با ایجاد تلاطم بیش تر در پایین دست خود، شرایط هیدرولیکی بهتری از نظر زیست محیطی برای رودخانه ها فراهم می نمایند. تاکنون در زمینه تخمین ضریب دبی این سرریزها و نیز استخراج رابطه دبی-اشل آن ها تحقیقات بسیار کمی انجام شده است. در این تحقیق به کمک روش نوین بهینه سازی برنامه ریزی ژنتیک، رابطه ای بدون بعد بر اساس پارامترهای زاویه قوس سرریز و نسبت بار آبی سرریز به ارتفاع آن برای برآورد ضریب دبی این سازه ها ارایه شده است. برای واسنجی و صحت سنجی (آزمون) رابطه پیشنهادی، از داده های آزمایشگاهی کومار و همکاران استفاده شده است. مقایسه نتایج محاسباتی این رابطه با مقادیر آزمایشگاهی ضریب دبی سرریزهای قوسی نشان داد که رابطه پیشنهادی از دقت بسیار مناسبی برخوردار می باشد. متوسط خطای رابطه ارایه شده توسط روش برنامه ریزی ژنتیک در مراحل واسنجی و صحت سنجی برای ضریب دبی به ترتیب 36/1 و 65/1 درصد به دست آمد. این در حالی است که متوسط خطای رابطه پیشنهادی کومار و همکاران برای تخمین ضریب دبی سرریزهای قوسی حدود 4/9 می باشد.