مدل سازی روند تغییرات سیستم ایمنی در افراد آلوده به ویروس HIV تحت درمان با داروهای ضدرتروویروسی به وسیله مدل مارکوف

پس از عفونت اولیه HIV با پیشرفت بیماری تعداد سلول های CD4 کاهش می یابد. سطح این سلول ها شاخص مناسبی جهت ارزیابی وضعیت ایمنی بدن در مبتلایان به ویروس HIV است. هدف از پژوهش کنونی بررسی روند تغییرات سلول های CD4 در افراد HIV مثبت تحت درمان با داروهای ضدرتروویروسی به وسیله مدل چند وضعیتی مارکوف بود.
پژوهش کوهورت حاضر شامل 122 فرد HIV مثبت مراجعه کننده به مرکز ایدز ایران واقع در بیمارستان امام خمینی (ره) شهر تهران بود. این افراد از فروردین 1374 تا دی 1389 به این مرکز وارد و با داروهای ضدرتروویروسی تحت درمان قرار گرفته و تا زمان فوت یا تا پایان مطالعه آبان 1393 پی گیری شدند. مبتلایان بالای 18 سالی که حداقل سه بار تحت آزمایشات مربوطه قرار گرفتند به مطالعه وارد شدند. داده های ثبت شده جهت برآورد زمان ماندگاری در وضعیت های بیماری که بر اساس سطح سلول های CD4 تعریف شد، به وسیله مدل چندوضعیتی مارکوف استفاده شد.
نمونه شامل (18%) 22 زن با میانگین سن 32/43 (انحراف معیار 33/8) و (82%) 100 مرد با میانگین سنی 28/45 (انحراف معیار 34/8) سال بود. سن افراد به دو گروه 40 سال و کمتر، (1/54%) 66 نفر و بیشتر از آن، (9/45%) 56 نفر، تقسیم شد. احتمال های انتقال بین وضعیت ها برای مدت زمان یک ساله و شش ساله برآورد شد، اگر فردی در وضعیت یک CD4 باشد با احتمال 51% یک سال بعد در همان وضعیت خواهد بود. این احتمال پس از شش سال 33% خواهد بود. در طول مطالعه 29 نفر فوت شدند. میانگین زمان اقامت افراد در وضعیت چهار، 21 ماه برآورد شد. نسبت بخت انتقال از وضعیت سه به وضعیت چهار در مردان 4/4 زنان برآورد شد.
استفاده از درمان های ضدرتروویرسی در افراد با عفونت HIV سبب کاهش بار ویروسی و افزایش عمر افراد می شود. پژوهش کنونی این روند را با برآورد میانگین زمان های ماندگاری تا انتقال به وضعیت های وخیم تر نشان داد.