وجوه ابهام صرفی در زبان عربی و تاثیر آن بر ترجمه ی قرآن کریم

ابهام ساختارهای صرفی زبان عربی را می توان به دو نوع تقسیم کرد: 1 ابهام هایی که می توانسته به وجود آیند، اما واضع با اتخاذ تدابیری مانع آن شده است. 2 ساختارهایی که به صورت بالقوه ابهام آفرین هستند. علمای قدیم تنها وجه نخست را به عنوان ابهام (اللبس) برشمرده اند، چراکه از دیدگاه ایشان، اصولا فهم معنا در بستر توجه به بافت کلام صورت می پذیرد و این امر ابهام را از میان می برد. اما در مطالعات جدید، به نوع دوم که محور این پژوهش می باشد، به عنوان ابهام جدی نگریسته شده است. این پژوهش ها غالبا به صورت موردی و پراکنده به برخی از این وجوه پرداخته اند، اما در پژوهش حاضر، با طرح دو مقوله همسانی صیغی و چندمعنایی صیغی تلاش شده است چارچوب نظری جدید و کاملی ارائه شود. در بعد تطبیقی نیز بررسی ترجمه های قرآن کریم نشان می دهد که این نوع ابهام نمود بسیار بارزی در ترجمه ها یافته است. بدین منظور، پس از بررسی ساختارهای صرفی زبان عربی، آن وجوه که قابلیت ابهام آفرینی دارند، مشخص گردید و آنگاه با کمک نرم افزارهای رایانه ای، ترجمه ها مورد بررسی قرار گرفت و نمونه ها استخراج گردید. این وجوه در انواع کلمه، اعم از فعل، اسم و حرف وجود دارد و یازده مورد با عنوان همسانی صیغی و هشت مورد به عنوان چندمعنایی صیغی مورد بررسی قرار گرفت. بر این اساس، مترجم از یک سو باید از این ساختارها آگاهی کامل یابد و از سوی دیگر، از تیزبینی لازم برای یافتن قرائن زبانی و غیرزبانی دال بر معنای مقصود برخوردار باشد تا از این رهگذر بتواند یک وجه معنایی را بر وجه دیگر اولویت بخشد.