اثرات تغییرات جمعیتی بر مخارج اجتماعی دولت و مخارج سیکل زندگی در اقتصاد ایران

این مقاله اثرات تغییرات جمعیتی را بر مخارج اجتماعی دولت از یک سو و از سوی دیگر نابرابری های اجزای مخارج بخش خصوصی را در طول سیکل زندگی مورد بررسی قرار می دهد. مهم ترین پرسش های این تحقیق بررسی میزان اثرپذیری مخارج دولت از تغییرات جمعیتی و همچنین، میزان اثر پذیری اجزای مخارج سیکل زندگی از فاکتورهای جمعیتی مانند سن، ویژگی های خانوار، طبقه سنی و نظایر آن است. به این منظور، جهت پاسخ به پرسش اول، تغییرات جمعیتی بر اساس یک شاخص ترکیبی تعریف و مهم ترین جزء مخارج دولت که بر اساس مباحث نظری، هزینه های سلامت و بهداشت هستند بر شاخص ترکیبی جمعیت و سایر متغیرها رگرس می شود. بر اساس نتایج به دست آمده از این بخش، هزینه های سلامت در ایران نیز با افزایش طبقات سنی جمعیت، در طول زمان و در بین طبقات سنی، روند صعودی معناداری به خود می گیرد. همچنین با استفاده از یک مدل مبتنی بر متغیرهای جمعیتی اجزای مختلف سیکل زندگی بخش خصوصی نشان می دهد که اجزای مخارج مصرفی خانوارها نخست؛ بر اساس طبقات سنی، الگوی خاص کوهانی شکل به خود می گیرند، دوم؛ با افزایش سن گروه ها برخی از اجزای مخارج مانند هزینه های سلامت و مراقبت های بلندمدت، به لحاظ میانگین روند صعودی به خود می گیرند و به لحاظ نوسان نیز پراکندگی قابل توجهی بین مصرف گروه های سنی ایجاد می شود و برخی دیگر مانند مصرف انرژی و سوخت، ارتباط چندان معناداری با متغیرهای جمعیتی ندارند.