بررسی تاثیر کاربرد سوپرجاذب تراکوتم و موسیلاژ اسفرزه بر برخی ویژگی های ریختی، زیستی، بازدهی مصرف آب و اسانس گیاه دارویی ریحان (Ocimum basilicum L. var. Keshkeni luvelou)

یکی از مهمترین عوامل محدودکننده تولید گیاهان دارویی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان، کمبود آب و تنش خشکی است. از این رو، در این پژوهش گیاه ریحان (Ocimum basilicum L. var.Keshkeni luvelou) به عنوان یکی از گیاهان دارویی با ارزش و حساس به کم آبی انتخاب شد. هدف از این تحقیق افزایش بهره وری مصرف آب در تولید ریحان بود که به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل دو پلیمر آب دوست تراکوتم (صنعتی) و اسفرزه (گیاهی)، هر یک در چهار سطح (صفر، 1/0%، 2/0% و 3/0% وزنی/وزنی بر اساس وزن خاک) با دو روش کاربرد (مخلوط با خاک و ریشه و روش مخلوط با خاک) بودند. صفات اندازه گیری شده شامل: صفات ریختی (تعداد برگ، سطح برگ، وزن خشک اندام هوایی نسبت به ریشه)، صفات زیستی (تعداد دانه در بوته، وزن هزاردانه در بوته)، بازدهی مصرف آب و دو ویژگی مهم درصد و عملکرد اسانس در زمان گلدهی بودند. نتایج نشان داد که اثرات ساده و متقابل بین تیمارها تاثیرات مثبت و معنی دار بر صفات ریختی، زیستی و بیوشیمیایی اندازه گیری شده در این آزمایش داشتند. به طوری که بهترین نتایج برای صفات رویشی و زایشی با کاربرد موسیلاژ اسفرزه و بالاترین درصد و عملکرد اسانس با استفاده از سوپرجاذب تراکوتم بدست آمد. بهترین نتایج برای هر دو ماده در غلظت1/0% و 2/0% به ترتیب با روش کاربرد در خاک و ریشه و روش کاربرد در خاک حاصل شد. در مجموع هر دو ترکیب (تراکوتم و اسفرزه) قادر به کاهش اثرات نامناسب تنش خشکی و بهبود بازدهی مصرف آب در کشت ریحان بودند.