مقایسه شاخص های کارایی فنی و اقتصادی مصرف آب در تولید گندم و زعفران در شهرستان قائنات

یکی از عوامل مهم در تعیین سیستم های کشاورزی مناسب مناطق خشک و نیمه خشک، بهره وری آب آن ها می باشد. این تحقیق با هدف تعیین شاخص های کارایی فنی و اقتصادی مصرف آب محصولات زعفران و گندم و هم چنین شناخت عوامل تاثیرگذار بر آن در شهرستان قائنات واقع در استان خراسان جنوبی به اجرا درآمد که در آن 50 مزرعه گندم و 48 مزرعه زعفران در طی سال زراعی 91-1390 مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات لازم از قبیل عملکرد محصول، نوع منبع آبیاری، دبی منبع آبیاری، تعداد و مدت زمان آبیاری از طریق پرسشنامه جمع آوری گردید. حجم آب آبیاری کاربردی برای تولید محصول تعیین و بر مبنای آن شاخص کارایی فنی و اقتصادی مصرف آب محاسبه گردید. بر اساس نتایج حاصله شاخص کارایی مصرف آب برای کل زیست توده و دانه تولیدی گندم به ترتیب 91/0 و 36/0 کیلوگرم در مترمکعب و برای کل زیست توده و کلاله تولیدی زعفران 36/0 و 002/0 کیلوگرم در مترمکعب به دست آمد. میانگین کارایی اقتصادی مصرف آب در کل منطقه مورد بررسی برای گندم 4041 و برای زعفران 39962 ریال به ازای هر مترمکعب آب مصرفی برآورد گردید که مزارع پنج ساله زعفران با بالاترین عملکرد بیشترین مقدار این شاخص را بین سنین مختلف مزارع زعفران به خود اختصاص دادند. در محصول گندم تحصیلات زارعین و مساحت مزرعه از عوامل تاثیرگذار بر دو شاخص مورد بررسی شناخته شد. هم چنین بین دو شاخص مورد نظر و شوری خاک مزارع ارتباط منفی و معنی داری مشاهده گردید.