تئوری خودتعینی، انگیزش و تاثیر شرایط اجتماعی بر رشد و رفاه بشر

تئوری خودتعینی، چارچوبی گسترده برای مطالعه انگیزش و شخصیت انسان بوده که شامل پنج خرده تئوری می باشد که انواع مختلفی از انگیزش طبیعی (درونی) و بیرونی را تعریف و ارایه نموده و تاثیرات احتمالی آن ها بر یکدیگر را بررسی می نماید. بعلاوه در این تئوری، سه نیاز روانشناختی اصلی یعنی خودمختاری، شایستگی و تعلق؛ ارایه و مورد بررسی قرار می گیرد. بر اساس این تئوری، به میزانی که هرکدام از نیازهای اصلی بوسیله شرایط اجتماعی حمایت شده یا با مانع روبرو شوند، افراد خشنود وتوسعه یافته یا ناخشنود و از رشد بازمانده و ممکن است دچار انواع مشخصی از روان پریشی ها گردند. تئوری مذکور رویکردی ارگانیسمی و دیالکتیکی دارد. از یک طرف، فرض می شود افراد ارگانیسم های فعالی هستند که تمایل طبیعی به رشد داشته و در پی یکپارچه نمودن تجربیات جدید به درون مفهوم خود می باشند. از سوی دیگر، این تمایل به رشد و تکامل بطور خودکار عملیاتی نمی شود بلکه نیاز به پشتیبانی و تغذیه مداوم محیطی و اجتماعی دارد. بنابراین، در حقیقت بین ارگانیسم فعال و بستر اجتماعی دیالکتیکی وجود دارد که در این تئوری به عنوان پایه ای برای پیش بینی رفتار، تجربه و توسعه افراد محسوب می گردد. نکته مهم دیگر اینکه بر پایه این تئوری مفاهیم استقلال و خودمختاری باهم متفاوت می باشند. همه این موضوعات مختلف و مهم که براساس مطالعات و تحقیقات مختلف تجربی ارایه شده، به این تئوری در مطالعات سازمان جایگاه ممتازی می بخشد. بنابراین آگاهی از این تئوری می تواند به مدیران وسازمان ها در استفاده اثربخش از سرمایه انسانی برای دستیابی به رشد سازمانی و رفاه پرسنل یاری برساند.