پیش بینی بار معلق رودخانه با استفاده از مدل های سری زمانی و منحنی سنجه اصلاح شده (مطالعه موردی: ایستگاه قزاقلی رودخانه گرگانرود)

برآورد میزان رسوبات معلق در رودخانه ها از ابعاد مختلف کشاورزی، حفاظت خاک، کشتیرانی، سد سازی، حیات آبزیان و هم چنین جنبه های مختلف تحقیقاتی دارای اهمیت فراوانی است. روش های مختلفی برای بررسی و برآورد بار معلق رودخانه ها وجود دارد که توانایی این روش ها در برآورد رسوبات متفاوت است. یکی از پرکاربردترین روش ها در این زمینه، منحنی سنجه رسوب می باشد. روش های نوظهوری مانند سری های زمانی نیز وجود دارد که کم تر در این زمینه به کار گرفته شده اند. در تحقیق حاضر به منظور بررسی و مقایسه توانایی مدل های سری زمانی از قبیل مارکف و آریما در پیش بینی رسوب معلق، از داده های متوسط ماهانه رسوب معلق ایستگاه قزاقلی واقع بر روی رودخانه گرگانرود استفاده شده است. وجود آمار نسبتا کافی در این ایستگاه فرصت بررسی و مقایسه مناسب روش های مختلف برآورد رسوب معلق را فراهم می کند. به منظور استفاده از مدل های سری زمانی، داده های موجود به صورت ماهانه در محیط نرم افزارMinitab 16 به کار گرفته شد و در نهایت پیش بینی رسوب برای 111 ماه انجام گرفت. منحنی سنجه رسوب نیز در محیط Excel ترسیم شد و جهت مقایسه با مدل های سری زمانی به کار رفت. نتایج حاصل از ارزیابی مقادیر پیش بینی شده رسوب توسط مدل های مذکور، با استفاده از شاخص های اندازه گیری خطا شامل مجذور میانگین مربعات خطا و میانگین مربعات خطای نرمال شده بررسی شد. نتایج نشان داد که مدل های سری زمانی با مجذور میانگین مربعات خطای 34/71 در مقایسه با منحنی سنجه رسوب با مجذور میانگین مربعات خطای 75/220 توانایی بهتری در پیش بینی و مدل سازی رسوب معلق ماهانه دارند. میانگین مربعات خطای نرمال شده هم برای مدل های سری زمانی و منحنی سنجه رسوب به ترتیب برابر با 62/28 و 48/2 بوده که توانایی بهتر مدل های سری زمانی را تایید می کند.