ارتقای کیفیت زندگی با رویکرد دانشجومحور: معرفی مدلی برای پیشگیری از اختلال مصرف مواد در دانشجویان

برای پیشگیری از آسیبهای اجتماعی نظیر اعتیاد در دانشجویان که گروه سرآمد، مطالبه گر، و مطلعی هستند، روش های متفاوتی را باید در پیش باید گرفت. این تفاوت، به ویژه در دانشجویان رشته های پزشکی که آشنایی بیشتری با مواد و آثار آنها دارند، برجسته تر می شود. تجربه اجرای برنامه های مشابه قبلی نیز در طراحی این روش باید مدنظر قرار گیرد. این مطالعه در جستجوی راهی برای دستیابی به این هدف انجام شده است.
هدف و سابقه اقدامات قبلی همراه با مروری بر وضعیت اعتیاد در دانشجویان و نیز مطالعات انجام شده در مورد عوامل سبب شناختی اعتیاد در این گروه، با 30 نفر از صاحبنظران حوزه آسیبهای اجتماعی و سلامت روان که در اجتماعات دانشجویی سابقه فعالیت پیشگیرانه یا تحقیق در این زمینه را داشتند، درمیان نهاده شد و نظرات آنها با پست الکترونیک از اردیبهشت 1393 تا شهریور 1394 طی 3 دور مطالعه دلفی جمع آوری و در قالب یک مدل تدوین شد.
برای پیشگیری از اعتیاد و دیگر آسیبهای اجتماعی در دانشجویان، 9 اصل را مبنا باید قرار داد. از مهم ترین اصول این مدل، تاکید بر کیفیت زندگی به جای اعتیاد و آسیب اجتماعی، طراحی مداخلات با مشارکت دانشجویان و همکاری بین بخشی، و توجه به تفاوتهای منطقه ای است. همچنین ده گام برای اجرای مدل دانشجومحور استخراج شد که از جمله آنها می توان به تشکیل تیم و یا تیمهایی متشکل از افراد کلیدی دانشگاه، ارائه آموزشهای لازم، بررسی کاستی ها و داشته ها، طراحی و تدوین طرحهای مداخله ای اشاره کرد. تحلیل وضعیت، طراحی مداخله، پایش و ارزشیابی با روش مشارکتی نیز از مهم ترین گامهای اجرای این مدل است.
بحث: استفاده از طیف وسیعی از متخصصان حوزه پیشگیری از اعتیاد در دانشجویان، استفاده از رویکردهای مشارکتی و پوشش نقاط ضعف مدلهای قبلی پیشگیری، می تواند این مدل را به مدل مناسبی برای ارتقاء کیفیت زندگی دانشجویان تبدیل کند.