کانی شناسی و زمین شیمی کلینکر، سیمان پرتلند و گرد و غبار تولید شده درکارخانه سیمان نکاء و اثرهای زیست محیطی آن در استان مازندران

سیمان پرتلند از گرما دادن مواد خام اولیه (سنگ آهک، خاک رس) در دمای حدود 1500 درجه ی سانتی گراد که تشکیل کلینکر را می دهد، تولید می شود. بررسی کانی شناسی و زمین شیمی کلینکر، سیمان پرتلند نکاء، غبار کوره سیمان و غبار آسیاب سیمان با میکروسکوپ پقطبشی، پراش پرتوایکس و فل یورسانی پرتو ایکس انجام شد. در نمودار سیستم فازی ((CaO - Al2O3 - SiO2 ترکیب های شیمیایی کلینکر در مثلث C3S - C2S - C3A قرار می گیرند. رس ها به علت جذب سطحی و تبادل یونی بالا بیشترین سهم در ورود عناصر جزئی و فلزات سنگین را به کلینکر سیمان نکاء دارند. بر اساس روابط بوگه، کلینکر و سیمان پرتلند نکاء با استاندارد بین المللی سیمان همخوانی دارد. از غبار کوره سیمان نکاء می توان به عنوان مواد اولیه سیمان استفاده کرد. بررسی کانی شناسی کلینکر و سیمان پرتلند حاکی از وجود کانی های سیلیکاتی کلسیم و میلریت قهوه ای در کلینکر و کانی های سیلیکات های کلسیم (تری کلسیم سیلیکات، دی کلسیم سیلیکات)، لارنیت، گچ، میلریت قهوه ای (تتراکلسیم آلومینوفریت) و کلسیت در سیمان پرتلند است. بررسی کانی شناسی غبار کوره سیمان و غبار آسیاب سیمان حاکی از وجود کانی های سیلیکات های کلسیم (تری کلسیم سیلیکات، دی کلسیم سیلیکات)، لارنیت، گچ و میلریت قهوه ای (تتراکلسیم آلومینوفریت) در غبار آسیاب سیمان و کانی های کلسیت، کوارتز، موسکوویت – ایلیت و کلریت در غبار کوره سیمان است.