طواف نساء امامیان و طواف وداع سنیان؛ گسستها و پیوستها

از جمله مهم ترین اعمال موجود در پایان مناسک حج امامیه، طواف نساء است. این در حالی است که فقی هان مذاهب مهم اهل سنت، طواف دیگری به نام طواف وداع را واجب می انگارند. نسبت سنجی و موازنه میان این دو طواف و بازنگری ویژگی های آن دو از دریچه های مختلف، مسئله ای است نیازمند پژوهش که به رغم کارکردهای فراوان در شکل گیری تصویری هر چه بهتر از باورهای فقهی هر یک از مذاهب اسلامی و پاسخگویی به پرسشهای پیرامون یگانه یا دوانگاری این طوافها، از دایره قلم زنی دانشیان و فقه پژوهان مسلمان به دور مانده است. نوشتار پیش رو، با مطالعه ای تطبیقی سعی در برجسته نمودن تقابلات و تعاملات این دو طواف داشته است. روشن شدن تفاوتهایی همچون عنوان، زمان شروع عمل، مکلفان دو طواف، وجوب در عمره مفرده و آثار این دو که مانع از یگانه انگاشتن این دو طواف می گردد، علی رغم وجود شباهتهایی در نحوه اجرا، شرایط و واجبات، عمومیت و نوع وجوب، از جمله نتایج این بحث است.