تحلیل ریسک نوسانات بارندگی در زراعت دیم گندم

در زراعت دیم گندم، بارش یکی از ارکان اساسی بوده و به عنوان تنها منبع آب در دیم کاری محسوب می شود. بنابراین نوسانات بارش می تواند تولید محصول را به شدت متاثر ساخته و به عنوان یکی از ریسک های مهم تولید در نظر گرفته شود. این پژوهش به تحلیل و اندازه گیری ریسک ناشی از نوسانات بارندگی پرداخته است. بدین منظور از داده های هواشناسی و عملکرد گندم دیم در سه شهرستان مشهد، بجنورد و بیرجند در دوره زمانی 1383-1362استفاده شد. ابتدا با استفاده از تابع تولید جاست و پاپ اثر بارش تجمعی بر میانگین و واریانس تولید محصول ارزیابی شده است. سپس با استفاده از تخمین تابع خسارت مورد انتظار، معیاری جهت اندازه گیری ریسک ارائه شده است. در مجموع نتایج تخمین نشان می دهد که یک درصد افزایش در مقدار بارش تجمعی، واریانس تولید را بیشتر از میانگین آن تحت تاثیر قرار می دهد. همچنین میزان خسارت مورد انتظار بر مبنای یک حد آستانه بارش در مشهد حدود 3/36 میلی متر، در بجنورد 4/20 میلی متر و در بیرجند 9/53 میلی متر برآورد شده است. در تمام مناطق مورد مطالعه زراعت گندم دیم از ریسک بالایی برخوردار است که میزان ریسک نوسانات بارش در شهرستان بیرجند از سایر مناطق مورد مطالعه بیشتر است. کاربرد روش پیشنهادی در این پژوهش می تواند در طراحی برنامه بیمه کشاورزی مفید واقع شود.