نقد ادعای تاثیرپذیری اعتقاد امامیه درباره «ویژگی های امامان» از باورهای ایرانیان باستان

در میان آموزه های اعتقادی شیعه امامیه، آموزه ای با عنوان «ویژگی های امامان» وجود دارد که با باورهای اعتقادی ایرانیان باستان درباره پادشاهانشان شباهت ظاهری دارد. این شباهت موجب گشته که عده ای از مستشرقین ادعای تاثیرپذیری باورهای اعتقادی امامیه از باورهای ایرانیان باستان را مطرح کنند. این ادعا در مقاله حاضر تبیین و به دلایل چهارگانه ذیل نقد شده است: اولا: این شباهت ها، شباهت هایی ظاهری با تفاوت های سنخیتی و ماهوی است. ثانیا: برفرض که تفاوت ماهوی بین دو باور وجود نداشته باشد و ازنظر ماهوی نیز هر دو یکسان باشند، باز اثبات تاثیرپذیری یکی از دیگری ممکن نیست؛ چراکه باورهای شیعی در رابطه با ویژگی های امامان در دهه نخست هجری و قبل از ارتباط مسلمانان با ایرانیان تاسیس شده است. ثالثا: متون و منابع حامل باورهای ایرانیان باستان غالبا متونی نامعتبر بوده با اعتبارسنجی های علمی امکان اثبات سندیتشان وجود ندارد و نمی توانند مستند ادعای تاثیرپذیری باورهای امامیه باشند. رابعا: تدوین و تالیف بسیاری از این منابع مربوط به سال ها بعد از ورود اسلام به فلات ایران بوده است، بنابراین نه تنها نمی توان ادعای تاثیرپذیری آموزه های امامیه از باورهای ایرانیان باستان را پذیرفت، بلکه احتمال به عکس بودن آن و تاثیرپذیری باورهای منتسب به ایرانیان باستان از آموزه های اسلامی شیعی، قوی تر خواهد بود.