مدل سازی تاثیر توامان تنش شوری و کم آبی بر مولفه های رشد و عملکرد دو رقم کلزا

اساسا تغییر هر یک از عوامل محیطی می تواند بر فرایند های رشد و نمو گیاه و در نهایت بر تولید و عملکرد گیاه زراعی موثر باشد. به منظور بررسی تاثیر توامان کم آبیاری و تنش شوری بر خصوصیات فیزیولوژیکی، دو رقم کلزا، آزمایشی در سال زراعی 91 - 1390 در مشهد با اقلیم خشک و در دو کیلومتری آرامگاه فردوسی به صورت کرت های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا درآمد. فاکتور اصلی شامل تنش آبی ( 100 ، 125 ، 75 و 50 درصد نیاز آبی به ترتیب I1 ، I2 ، I3 و I4) تنش شوری آب آبیاری (5 / 0 ، 5 ، 8 و 11 دسی زیمنس بر متر به ترتیب S1 ، S2 ، S3 و S4) و عامل فرعی دو رقم کلزا (هایولا 401 و آر جی اس 003) میباشند. اعمال تنش آبی و شوری باعث کاهش معنی دار تمامی صفات مورد بررسی گردید. در مقایسه جداگانه تیمارهای شوری و کم آبی اثر شوری آب بر کاهش رشد و اجزای عملکرد بیشتر از مقدار آب آبیاری و اثر کم آبیاری کمتر از مجموع اثر هر یک از این تنش ها بود و این بدان معنی است که در مناطقی مانند مشهد، در کم آبیاری ها از آب های شور منطقه برای تولید کلزا نمیتوان استفاده نمود. رقم هایولا دارای متوسط عملکرد (کیلوگرم در هکتار 1801) بیشتری نسبت به رقم آر جی اس (1326 کیلوگرم در هکتار) بود. رقم آر جی اس در پارامترهای ارتفاع، تعداد شاخه و وزن خشک بر رقم هایولا برتری داشته و در مقابل رقم هایولا در شاخص برداشت و عملکرد برتری معنی دار نسبت به رقم آر جی اس دارد. مدل ارائه شده در شاخص سطح برگ در ابتدا و انتهای دوره رشد شاخص سطح برگ را بیشتر برآورد میکند. مدل فوق در تیمارهای S2 I4 ، S3 I4 ، S4 I4 دارای خطای بیشتری نسبت به سایر تیمارها میباشد. مدل مورد نظر ارتفاع کلزا را در ابتدای دوره رشد بیش برآورد و در انتها کم برآورد میکند. دقت برآورد وزن تر و خشک در رقم آر جی اس بیشتر رقم هایولا میباشد. ضمن اینکه برآوردها در وزن تر دارای دقت بهتری نسبت به وزن خشک میباشد. با این حال، مدل حاضر از کفایت مناسب برای پیش بینی عملکرد کلزا در شرایط تنش خشکی و شوری برخوردار است و می توان از آن برای پیش بینی عملکرد استفاده کرد.