اثر تاریخ کاشت بر برخی خصوصیات زراعی و عملکرد دانه ارقام گندم زمستانه

به منظور ارزیابی اثر تاریخ های کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد و برخی خصوصیات زراعی چهار رقم گندم و همچنین، تغییرات فنولوژیکی این ارقام در طول دوره رشد، تحقیقی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1388 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل انجام گرفت. عامل اول شامل چهار رقم گندم دیم (آذر2، سبلان، سرداری و زاگرس) و عامل دوم شامل چهار تاریخ کاشت (10 و 20 مهر، 1 و 10 آبان) بودند. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت، اثر معنی داری بر تعداد سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، درصد پوشش سبز، تعداد برگ، روز تا سنبله دهی، روز تا رسیدگی، درجه روز رشد، عملکرد بیولوژیک عملکرد دانه و شاخص برداشت داشت. به طوری که در بین تاریخ های کاشت، تاریخ کاشت اول (10 مهر) با میانگین عملکرد 4616 کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرد و تاریخ کاشت چهارم (10 آبان) با 2197 کیلوگرم در هکتار پایین ترین عملکرد را داشتند. همچنین، تعداد سنبله در متر مربع و وزن هزار دانه با تاخیر در کاشت کاهش نشان داد. عامل رقم نیز اثر معنی داری به جز تعداد برگ و تعداد پنجه بارور و نابارور بر سایر صفات مورد بررسی داشت به نحوی که به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد در رقم سبلان با میانگین 4750 کیلوگرم در هکتار و در رقم زاگرس با میانگین 2757 کیلوگرم در هکتار به دست آمدند. اثر متقابل رقم در تاریخ کاشت در اکثر صفات مورد بررسی به جز ارتفاع ساقه، تعداد برگ، تعداد سنبله، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بود. به نحوی که اکثر صفات مذکور در تمام ارقام مورد بررسی در تاریخ کاشت چهارم (10 آبان) نسبت به تاریخ کاشت اول کاهش معنی داری داشته است. در مجموع، پژوهش حاضر نشان داد که تاریخ کاشت 10 مهر و رقم سبلان به ترتیب به عنوان بهترین تاریخ کاشت و رقم برای منطقه اردبیل و مناطق آب و هوایی مشابه آن می تواند باشد.