بررسی تنوع ژنتیکی در قارچFusarium oxysporum f. sp. melonis با استفاده از سازگاری رویشی و نشانگرهای ISSR

بیماری پژمردگی فوزاریومی ناشی از قارچ Fusarium oxysporum f.sp melonis متداول ترین بیماری در خربزه است که در چند کشور جهان و از جمله ایران گزارش شده است. استفاده از ارقام متحمل یکی از موثرترین روش های مدیریت این بیماری محسوب می شود، اما به منظور انتخاب و توسعه ارقام متحمل آگاهی از تنوع ژنتیکی جمعیت های این قارچ ضروری است. در این مطالعه تنوع ژنتیکی جمعیت این بیمارگر در استان خراسان رضوی بررسی شد. بدین منظور 20 جدایه قارچF. oxysporum f.sp. melonis ، عامل پژمردگی خربزه از استان خراسان (کلکسیون گروه گیاه-پزشکی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان) انتخاب و با استفاده از گروه های سازگاری رویشی و روش ISSR تنوع ژنتیکی آن ها بررسی شد. برای بررسی گروه های سازگاری رویشی، ابتدا جهش یافتگان نیت به صورت قطاع هایی در محیط های مختلف کلرات دار تولید شده، سپس کلاس فنوتیپی جهش یافتگان براساس مشخصات رشدی پرگنه آن ها روی محیط پایه حاوی یکی از پنج نوع منبع نیتروژن (نیترات سدیم، نیتریت سدیم، تارتارات آمونیوم، اسید اوریک و هیپوزانتین) تعیین شد. بر این اساس 68 درصد از موتانت های نیت در کلاس فنوتیپی nit1، 18 درصد آن ها در کلاس nit3 و 14 درصد آن ها در کلاس فنوتیپی nitM قرار گرفتند. به منظور انجام آزمون های مکمل سازی و تعیین گروه های سازگاری رویشی، بین تمامی جهش یافتگان nitM هر جدایه با جهش یافتگان nit1 یا nit3 سایر جدایه ها کشت متقابل انجام شد. در نتیجه بین جدایه ها، سازگاری رویشی مشاهده نشد و جدایه ها در 20 گروه سازگاری رویشی قرار گرفتند. همچنین تنوع ژنتیکی این جدایه ها با استفاده از بیست آغازگر بررسی شد. تجزیه خوشه ایداده های ISSR با استفاده از روش UPGMA و ضریب تشابه SM جدایه ها را در سطح تشابه 60 درصد در پنج گروه قرار داد. این نتایج نشان داد که تنوع ژنتیکی قابل ملاحظه ای در بین جدایه های قارچ عامل پژمردگی فوزاریومی خربزه در استان خراسان رضوی وجود دارد. تجزیه خوشه اینشان داد که به جز موارد محدود بین پراکنش جغرافیایی و گروه های ژنتیکی ارتباط مشخصی وجود ندارد.