نقد مولفه های اخلاقی نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت از دیدگاه اسلام

نقد مولفه های اخلاقی نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت از دیدگاه اسلام سید مهدی سلطانی رنانی سید مهدی یاراحمدیان چکیده: نظریه انتقادی را میتوان به منزله ادبیاتی دانست که در پی توضیح ماهیت فرهنگ و تبعات آن برای زندگی اجتماعی است. نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت می کوشد تا مسائل و عواملی را که به نوعی در ارتباط با فرهنگ بوده و در فرهنگ جوامع امروزی جریان دارند، به روشنی مشاهده کنیم. نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت با تعریف و ترسیم فرهنگ مطلوب، به اندیشمندان کمک می کند تا فرهنگ موجود در بسیاری از جوامع سرمایه داری را مورد نقد قرار دهند. تکریم فردیت انسان، خرد خودبنیاد و آزادی اجتماعی انسان ها از مهمترین مولفه های اخلاقی نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت می باشد. مکتب انتقادی فرانکفورت که از مهمترین مکاتب جامعه شناسی می باشد بر این عقیده است که فرهنگ موجود در جوامع سرمایه داری موجب انحطاط و افول این مولفه های اخلاقی شده است. مکتب فرانکفورت بر این باور است که نوید روشنگری، ایمان به پیشرفت علمی و عقلانی و گسترش آزادی های انسان، فردیت، خرد خودبنیاد و استقلال اراده او و در کل تحقق همه معیارها و مولفه های اخلاقی دوران روشنگری در جامعه امروزی به نوعی کابوس تبدیل شده اند. در انتقاد از مولفه های اخلاقی نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت باید گفت: به رغم خودبنیادی ذاتی انسان در اندیشه اصحاب مکتب فرانکفورت، از نظر اسلام فردیت، خرد، استقلا اراده و خودمختاری انسان دارای منشا ماوراء طبیعی است. دین اسلام فردیت و آزادی انسان را در ارتباط با ماورای طیبعت تعربف و شان و منزلت انسان را با بعد متعالی او در نسبت با نظام هستی و خدا تبیین می کند.