مراحل تربیت انسان اخلاقی با تاکید بر نقش «اراده»

انسان مختار آفریده شد و اراده ابزاری برای تحقق اختیار اوست. اختیار امکان گزینش یا ترک فعل را برای آدمی مهیا می کند و اراده آدمی این انتخاب را محقق می کند. قرار گرفتن در مسیر تربیت صحیح احتیاج به اراده قوی دارد. مقاله حاضر با هدف شناسایی عوامل ضعف و قوت اراده و بررسی مراحل تربیت انسان اخلاقی تدوین شده است. این مقاله از نوع مقالات کیفی می باشد که به شیوه تحلیلی استنباطی، ابتدا به تحلیل مبنایی از مراحل تحقق اراده در انسان با نگاهی فلسفی پرداخته است و سپس با مشخص شدن جایگاه اراده به استنباط راهکارهایی برای تربیت انسان اخلاقی می پردازد. در تحقق فعل و در نتیجه اراده انسان، قوای ادراکی ، شوقیه و عامله نقش دارند و به ترتیب می توان از علل ضعف و قوت اراده در سه حوزه شناختی ، گرایشی و رفتاری سخن گفت. در حوزه شناختی علل ضعف اراده در عدم به کار گیری صحیح عقل در تشخیص امور و مدیریت خیال می باشد. در حوزه گرایشی«لذت» سبب کشش اراده به سمت انجام فعل است و لذت کاذب نقش عمده ای در ضعف اراده دارد و در حوزه رفتار، تمرین و تکوین عادت، به ثبات اراده کمک می کند. در مجموع مراحل تربیت انسان اخلاقی بر اساس سه حوزه مذکور، به ترتیب مرحله انسان متفکر، سپس انسان متذکر و در نهایت انسان عامل می باشد.