تحلیلی بر پدیده قاچاق در مناطق مرزی ایران و پیامدهای امنیتی آن

مرزهای سیاسی، پدیده های فضایی هستند که منعکس کننده قلمرو حاکمیت یک دولت بوده و در مقابل حرکت آزادانه انسان، انتقال کالا یا نشر افکار، مانع ایجاد می کند. مهم ترین کارکرد مرزها، ایجاد مانع در برابر حرکت آزادانه انسان، کالا و تفکرات است که از آن به عنوان امنیت مرزی یاد می شود. برای دستیابی به اهداف ملی، وجود امنیت در یک کشور ضروری است. از آنجایی که مناطق مرزی از ویژگی ها، محدودیت ها و آسیب پذیری های خاصی برخوردارند شناخت این ویژگی ها و رفع آنها در جهت تامین امنیت ملی ضرورت دارد. یکی از مهم ترین آسیب ها در جهت تضعیف و خدشه دار نمودن امنیت کشور ایران، وجود پدیده قاچاق در مناطق مرزی است. قاچاق، پیامدهای امنیتی مختلفی مانند اثرگذاری بر امنیت مرزها، اختلال در فعالیت های اقتصادی کشور، اختلال در فعالیت های فرهنگی، ورود اسلحه و ایجاد ناامنی در سطح ملی و زمینه فعالیت های جاسوسی و ضد امنیتی را به وجود می آورد. یافته های تحقیق که با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع مختلف کتابخانه ای، اینترنتی و نظرات اندیشمندان مرتبط با حوزه مرز و امنیت به دست آمده است نشان می دهند که عوامل متعددی چون: توسعه نیافتگی و محرومیت، شکاف های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، انگیزه های اقتصادی، تاثیرپذیری از مناطق مرزی هم جوار به سبب سنخیت نژادی، قومی، زبانی و مذهبی که در مناطق مرزی ایران و به واسطه عوامل و شرایط متعدد در طی سالیان متمادی به وجود آمده است، می توانند ضمن اثرگذاری بر مرزنشینان، بر امنیت ملی نیز اثرگذار باشند.