رسوب شناسی و اثرشناسی نهشته های دریای باز تحت تاثیر امواج و دلتای رودخانه ای سازند نایبند (تریاس بالایی) در بلوک طبس، ایران مرکزی

ادغام مطالعات رسوب شناسی و اثرشناسی توالی های آواری سازند نایبند با سن تریاس پسین در ایران مرکزی- کرمان موجب تفکیک نهشته های دلتایی از دریایی باز شده است. با تکیه بر ویژگی های رخساره ای و شکل لایه ها، توالی های آواری به دو مجموعه رخساره تقسیم شده اند: A) توالی رخساره ای دریای باز؛ B) توالی رخساره ای دلتایی رودخانه ای. توالی دلتایی شامل 4 رخساره پاشنه دلتا، بخش انتهایی جلوی دلتا، بخش بالایی جلوی دلتا و سدهای دهانه ای رودخانه است. ویژگی های کلی رسوب شناسی و اثرشناسی این توالی نشان دهنده دلتای رودخانه ای است. توالی رخساره ای دریای باز نیز شامل 4 رخساره است که به ترتیب عبارتند از رخساره دور از ساحل- شلف، دور از ساحل- حدواسط، بخش پایینی حاشیه ساحلی پایینی و بخش بالایی حاشیه ساحلی پایینی. توالی رخساره ای A و B سازند نایبند تفاوت های زیادی را از دید ویژگی های اثرشناسی نشان می دهند. توالی های رخساره ای دلتایی دارای شرایط نامتعادل زیستی از دید شرایط فیزیکو- شیمیایی هستند که روی استراتژی رفتاری جانداران تاثیر زیادی دارد. نرخ بالای تخلیه بار رودخانه، توربیدایتی بودن جریان آب، نوسان های فصلی در نرخ ته نشینی و phytodetrital pulses در دلتاهای رودخانه ای موجب تغییرات قابل ملاحظه ای در دما، اکسیژن و شوری محیط رسوبی دلتایی شده است. همه این عوامل در ترکیب با هم موجب کاهش گوناگونی، فراوانی، اندازه و توزیع غیریکنواخت اثرفسیل ها همراه با شدت زیست آشفتگی کم مجموعه اثرفسیل های محیط های دلتای رودخانه ای شده است. نشانه های اثرشناسی در نهشته های دریایی باز شامل مجموعه های با گوناگونی و شدت زیست آشفتگی بالا و اندازه بزرگ تر اثرفسیل هاست. وجود اثرفسیل های ستبر و گوناگون از اثررخساره های زئوفیکوس، کروزیانا و اسکولایتوس اشاره به محیط متعادل زیستی در موقعیت دریایی باز دارد.