تبیین فرآیند پیروزی انقلاب اسلامی ایران بر اساس مدل قدرت شبکه‌ای مانوئل کاستلز

فرآیند پیروزی انقلاب اسلامی تا به حال بر اساس نظریات و رویکردهای متفاوت جامعه شناختی تبیین و تفسیر شده است. رویکرد این مقاله تبیین فرآیند انقلاب اسلامی بر اساس مدل قدرت شبکه ای کاستلز است. بر اساس این مدل قدرت متشکل از شبکه هایی است که توسط متصل کننده ها (سوییچر) به هم مرتبط می شوند و شبکه ای در هم پیچیده از قدرت را شکل می دهند. در طرف مقابل نیز کنشگران اجتماعی شبکه ای ضد قدرت را ایجاد می کنند که در صورت نفوذ در شبکه قدرت و قطع اتصال شبکه های قدرت به هم، امکان فروپاشی حکومت را فراهم می کنند. سوال اصلی این مقاله این است که چگونه در جریان پیروزی انقلاب اسلامی شبکه های ضد قدرت توسط مساجد و هییت های مذهبی، دانشگاه ها و در راس آن رهبری امام خمینی(ره) به عنوان متصل کننده (سوییچر)های شبکه ضد قدرت با هم مرتبط شده و توانستند شبکه در هم تنیده قدرت حکومت پهلوی شامل ارتش و ساواک، سرمایه داران حامی حکومت، دیوان سالاری عظیم دولتی و قدرت خارجی را سست کنند و زمینه پیروزی انقلاب را فراهم کنند. با توجه به مستندات تاریخی، در این مقاله این فرضیه تایید می شود که اتصال بین شبکه های ضد قدرت شامل شبکه روحانیت و حوزه علمیه، طبقه متوسط سنتی و بازار، طبقه متوسط جدید و روشنفکران و شبکه کارگران در کنار بحران هایی که برای حکومت به وجود آمد، به تدریج پایه های حکومت را سست کرده و زمینه فروپاشی حکومت با خروج محمدرضا پهلوی (به عنوان متصل کننده شبکه های قدرت) را فراهم آورد. روش تحقیق این مقاله، تاریخی، توصیفی و تحلیلی خواهد بود و روش گردآوری داده ها کتابخانه ای خواهد بود.